Türkiye’den Hamas’a Yönelik Stratejik Değişim: New York Bildirgesi’ne İmza
Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) konferansında, Filistin meselesine ilişkin tarihi bir bildirgeye imza attı. Aralarında Arap Birliği, Avrupa Birliği ve 16 ülkenin de bulunduğu grup, 42 maddelik yedi sayfalık bir metin üzerinde anlaştı. Bu bildirge, Hamas‘ın 7 Ekim 2023’teki saldırılarını kınarken, örgütün silah bırakması çağrısında bulunuyor.
Türkiye’yi konferansta Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz temsil etti. New York Bildirgesi‘ne Türkiye’nin yanı sıra Kanada, Fransa, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkeler de destek verdi. Konferansa ABD ve İsrail’in katılmaması ise dikkat çeken bir diğer nokta oldu.
Bildirgenin Kilit Maddeleri: ‘Silahlar Filistin Yönetimine Devredilmeli’
“Filistin Sorununun Barışçıl Çözümüne ve İki Devletli Çözümün Uygulanmasına İlişkin New York Bildirgesi” başlığını taşıyan metinde, hem Hamas’ın sivillere yönelik saldırıları hem de İsrail’in Gazze’de yol açtığı yıkıcı insani felaket kınandı. İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesi gerektiği vurgulandı.
“Gazze’deki savaşın sona ermesi için Hamas, Gazze’deki yönetimine son vermeli ve silahlarını Filistin yönetimine teslim etmelidir.”
Bildirgede ayrıca, 1967 sınırları temelinde iki devletli çözüme olan bağlılık yinelendi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, bu gelişmenin önemini şu sözlerle ifade etti: “Arap ülkeleri ve Ortadoğu’daki ülkeler ilk kez Hamas’ı ve 7 Ekim’i kınıyor, Hamas’a silah bırakma ve Filistin’in yönetiminden çekilme çağrısı yapıyor.”
Politika Değişimi ve Uzman Yorumları
Bu imza, Türkiye’nin bugüne kadarki Hamas politikasında önemli bir sapma olarak değerlendiriliyor. Emekli Büyükelçi Hakan Okçal, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, AKP hükümetinin şimdiye dek Hamas yanlısı bir tutum sergilediğini hatırlattı.
Okçal, “Öteden beri Filistin hükümetine karşı Hamas tercih edilmişti. Hamas’a daha yakın davranıldı, Ankara’da ağırlandılar. Hatta 2023’ten beri de Hamas lehine bir tavır sergilenmişti,” diyerek geçmiş politikaları özetledi. Okçal, 7 Ekim saldırılarının terör eylemi olarak kınanmasını ise doğru bir adım olarak nitelendirdi.
Erdoğan’ın Geçmişteki Hamas Söylemleri
Bildirgedeki tutum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha önceki açıklamalarıyla belirgin bir tezat oluşturuyor. Erdoğan, geçmişte şu ifadeleri kullanmıştı:
- 25 Ekim 2023: “Hamas bir terör örgütü değil, topraklarını ve vatandaşlarını koruma mücadelesi veren bir kurtuluş ve mücahitler grubudur.”
- 17 Nisan 2024: “Milli mücadele sırasında Türkiye’deki Kuvayi Milliye neyse Hamas da aynen odur.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, aralarında 2024’te hayatını kaybeden Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye‘nin de bulunduğu çok sayıda Hamas yetkilisini Türkiye’de ağırlamıştı.