Avrupa’da Filistin’e Destek Artıyor: Portekiz’den Tarihi Karar
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 25 Temmuz’da Filistin’i tanıma kararının ardından Avrupa ülkelerinden destek açıklamaları gelmeye devam ediyor. İngiltere, Kanada ve Malta’nın ardından Portekiz de Filistin Devleti’ni resmen tanıyacağını duyurdu.
Portekiz’in Tarihi Adımı ve Uluslararası Yankıları
Portekiz Başbakanı Antonio Costa Montenegro, ülkesinin bu Ekim ayında Filistin’i resmi olarak tanıyacağını açıklayarak uluslararası diplomaside önemli bir adım attı. Bu açıklama, Almanya Dışişleri Bakanı’nın Filistin’i tanıma sürecinin başlaması gerektiği yönündeki çağrısından kısa bir süre sonra geldi. Portekiz’in bu kararıyla birlikte Almanya, Fransa, İngiltere ve Kanada gibi Batılı ülkeler, ABD ve İsrail’in politikalarına karşı önemli bir diplomatik cephe oluşturmuş oldu.
Filistin’in Devlet Olma Mücadelesinin Tarihçesi
Filistin’in devletleşme süreci, Birinci Dünya Savaşı sonrası Orta Doğu’nun yeniden şekillendirilmesine kadar uzanmaktadır. İngiltere’nin 1917’de yayımladığı Balfour Deklarasyonu ile Filistin’de Yahudiler için “ulusal bir yuva” vaat etmesi, bölgedeki gerilimi başlatan temel unsurlardan biri oldu.
1947 yılında Birleşmiş Milletler (BM), Filistin’in bir Arap ve bir Yahudi devleti olarak bölünmesini öngören 181 sayılı kararı kabul etti. Ancak bu plan, 1948’de İsrail’in bağımsızlığını ilan etmesi ve ardından başlayan Arap-İsrail Savaşı nedeniyle hayata geçirilemedi. Bu savaş, yüz binlerce Filistinlinin yerinden edilmesine neden olan ve “Nakba” (Büyük Felaket) olarak bilinen trajediyi başlattı.
14 Mayıs 1948’de İngiliz Mandası’nın sona ermesiyle David Ben-Gurion, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etti. Bu tarih, Filistinliler için Nakba’nın başlangıcı olarak kabul edilir. 1947-1949 yılları arasında yaklaşık 700 bin ila 750 bin Filistinli, yani o dönemin Filistin nüfusunun yaklaşık %80’i topraklarından sürüldü.
15 Kasım 1988’de ise Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat, Cezayir’de Filistin Ulusal Konseyi toplantısında başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin Devleti’ni ilan etti. Bu ilan, Filistin’in uluslararası alanda tanınma sürecinin başlangıcı oldu.
Filistin Devleti’ni Tanıyan Ülkeler
2025 yılı itibarıyla Birleşmiş Milletler’e üye 147 ülke Filistin Devleti’ni resmen tanımaktadır. Bu ülkelerin büyük bir çoğunluğu Asya, Afrika ve Latin Amerika’da yer alırken, aralarında Çin, Rusya, Brezilya ve Güney Afrika gibi önemli bölgesel güçler de bulunmaktadır. Türkiye, Filistin’i ilan edildiği gün tanıyan ilk ülkelerden biridir.
Avrupa’da Tanıma Süreci
Avrupa’da İsveç (2014) ve Doğu Avrupa ülkelerinin ardından son olarak 2024 yılında İspanya, Norveç ve İrlanda da Filistin’i tanıyan ülkeler kervanına katıldı. Eylül 2025’te ise Fransa, Birleşik Krallık, Kanada ve Portekiz’in de tanıma kararlarını resmileştirmesi bekleniyor.
Filistin’i Tanımayan Başlıca Ülkeler
Filistin’i henüz tanımayan ülkeler arasında ABD, Birleşik Krallık, Almanya, Japonya ve Avustralya gibi devletler bulunmaktadır. Bu ülkeler genellikle Filistin’in devlet statüsünün, İsrail ile yapılacak doğrudan müzakereler sonucunda belirlenmesi gerektiğini savunmaktadır. ABD, Nisan 2024’te BM Güvenlik Konseyi’nde Filistin’in tam üyeliğini veto ederek bu tutumunu net bir şekilde ortaya koymuştur.
Tanınmanın Anlamı ve İki Devletli Çözüm
Filistin’in devlet olarak tanınması, sembolik öneminin ötesinde pratik sonuçlar doğurma potansiyeline sahiptir. Bu tanınma, Filistin’in uluslararası örgütlere tam üye olmasını, uluslararası mahkemelerde hak aramasını ve diplomatik ilişkilerini güçlendirmesini sağlar. Örneğin, Filistin’in Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne üyeliği, İsrail’e karşı hukuki süreçler başlatabilmesine olanak tanımaktadır. Bu süreç, 1990’larda Oslo Barış Süreci ile başlayan ancak 2014’te durma noktasına gelen iki devletli çözüm hedefine ulaşmada kritik bir rol oynamaktadır.
Filistin Bayrağının Anlamı
Filistin bayrağı, halkın kimliğini ve mücadelesini yansıtan pan-Arap renklerinden oluşur. 1964’te FKÖ tarafından resmi olarak kabul edilen bayrağın renkleri şu anlamları taşır:
- Siyah: Arap halkının yaşadığı zorlu ve karanlık dönemleri temsil eder.
- Beyaz: Emeviler’e atıfla umudu, barışı ve geleceğe yönelik temiz bir başlangıcı simgeler.
- Yeşil: Fatımiler’i, İslam’ı ve Filistin’in verimli topraklarını ifade eder.
- Kırmızı Üçgen: Halkın mücadele ruhunu, bağımsızlık savaşını ve bu uğurda dökülen kanları temsil eder.