Deprem uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, son dönemde Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen büyük depremlerin ardından Türkiye’nin deprem riskine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Ersoy, Türkiye’nin jeolojik yapısının Pasifik’ten farklı olduğunu belirterek, benzer büyüklükte bir afetin ülkemizde yaşanmasının mümkün olmadığını ifade etti.
Pasifik ve Türkiye Arasındaki Temel Deprem Farklılıkları
Dünya üzerindeki depremlerin büyük bir çoğunluğunun Pasifik kuşağında gerçekleştiğini vurgulayan Prof. Dr. Ersoy, bu durumun nedenlerini açıkladı. Ersoy, Türkiye’deki deprem mekanizmasının farklılığına dikkat çekti.
“Dünyadaki depremlerin yüzde 90’ı Pasifik’te oluyor. Çünkü hareketsiz gibi görünen bu bölge aslında çok dinamik. Kamçatka’dan Japonya’ya, oradan Şili’ye kadar uzanan hendek sistemleri, bir kıtanın diğerinin altına dalmasıyla oluşuyor. Bu da 9 büyüklüğündeki depremleri mümkün kılıyor. Türkiye’de böyle bir mekanizma yok. En büyük deprem bizde 8’i geçmez.”
Tsunami Tehlikesi ve Erken Uyarı Sistemlerinin Önemi
Prof. Ersoy, büyük depremlerin tetiklediği tsunami riskine de değindi. Pasifik ülkelerinin gelişmiş erken uyarı sistemleri sayesinde can kayıplarını azalttığını belirten Ersoy, “Pasifik ülkeleri tsunami uyarısını çok önceden alabiliyor. Dalgaların ne zaman, ne kadar yükseklikte geleceği tahmin edilebiliyor. Meksika’da 3 dakika önceden uyarı verilmişti. Fakat 2004 Endonezya depreminde bu sistemin olmaması nedeniyle 230 bin kişi hayatını kaybetti.” dedi.
Japonya’nın 2011’deki deneyimine de atıfta bulunan uzman, tsunami duvarlarına olan aşırı güvenin felakete yol açtığını ve yaklaşık 20 bine yakın kişinin bu yüzden yaşamını yitirdiğini, bu duvarların artık tek başına yeterli görülmediğini ekledi.
Tsunaminin Oluşum Nedenleri Nelerdir?
Tsunamilerin yalnızca depremlerle oluşmadığını belirten Şükrü Ersoy, olası diğer nedenleri de sıraladı. Tsunaminin yıkıcı etkisinin kıyı yapısına ve dalgaların hareket yönüne bağlı olarak değiştiğini ifade etti.
- Deniz tabanında meydana gelen heyelanlar
- Nükleer patlamalar
- Göktaşı düşmeleri
Ersoy, “Dalga kıyıya çarptığında yön değiştirir, bir koya girdiğinde yüksekliğini artırabilir. Amerika kıyıları bu konuda daha şanslı. Ancak Endonezya gibi binlerce adanın olduğu bölgelerde etkisi çok daha karmaşık olur,” diye ekledi.
Tsunami Anında En Güvenli Yer: Açık Deniz
Prof. Dr. Şükrü Ersoy, tsunami anında denizde bulunanlar için hayati bir tavsiyede bulundu: “Deprem sonrası kıyıya dönmek yerine açık denize gitmek en güvenli yöntemdir. Açık denizde dalga yüksekliği çok düşüktür. Bu, Marmara Denizi için de geçerlidir.”