Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Tıp Fakültesi’nden Doç. Dr. Cumhur Artuk, hepatitin her yıl dünya genelinde 1.8 milyon kişinin ölümüne yol açan ciddi bir karaciğer iltihabı olduğunu belirtti. Bulaşıcı virüsler veya diğer etkenlerle ortaya çıkan bu durum, karaciğer hasarı ve kanser gibi hayati tehlikeler oluşturuyor.
Hepatit virüslerinin A, B, C, D ve E olmak üzere beş ana türü bulunduğunu ifade eden Artuk, bu virüslerin bulaşma yolları, hastalık şiddeti ve korunma yöntemleri açısından önemli farklılıklar gösterdiğini vurguladı.
Milyonlarca İnsanı Etkileyen Kronik Bir Tehdit
Doç. Dr. Artuk, özellikle hepatit B ve C türlerinin milyonlarca insanda kronik hastalığa yol açtığına dikkat çekti. Bu türlerin, karaciğer sirozu ve karaciğer kanserinin en yaygın nedeni olduğunu belirten Artuk, durumu önemli bir halk sağlığı sorunu olarak nitelendirdi.
“Dünya çapında tahmini 304 milyon insan hepatit B veya C ile yaşamaktadır ve çoğu için test ve tedavi henüz mümkün değildir. Bulaşıcı hastalıklara bağlı ölümler arasında üst sıralarda yer alan hepatit, yılda tahmini 1,8 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır.”
28 Temmuz’un “Dünya Hepatit Günü” olarak belirlendiğini hatırlatan Artuk, bu yılki temanın “Hepatitleri Adım Adım İnceleyelim” olduğunu söyledi. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2030 hedeflerine değinen Artuk, acil önlem alınmazsa viral hepatitin 2030’a kadar 9.5 milyon yeni enfeksiyona ve 2.8 milyon ölüme neden olabileceği uyarısında bulundu.
Aşı ve Hijyen Önlemleri Hayat Kurtarıyor
Hepatit türlerine karşı korunma yöntemleri ve bulaşma yolları hakkında detaylı bilgi veren Doç. Dr. Artuk, aşı ve hijyenin önemini vurguladı.
Hepatit A
Genellikle kirlenmiş su ve gıdalarla bulaşan Hepatit A, özellikle kötü hijyen koşullarında salgınlara yol açabilir. Çocuklukta hafif atlatılsa da ileri yaşlarda şiddetli karaciğer hastalığına neden olabilir. Türkiye’de hijyen koşullarının iyileşmesi ve 2012’de başlayan aşı uygulamaları sayesinde görülme sıklığı azalmıştır.
Hepatit B ve C
Bu türler kan yoluyla, sterilize edilmemiş tıbbi aletlerle, ortak enjektör kullanımı, korunmasız cinsel temas ve anneden bebeğe geçişle bulaşır. Artuk, “Hepatit B’den korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. Ülkemizde Hepatit B aşısı 1998’den beri rutin aşı takvimindedir” dedi. Hepatit C için henüz bir aşı olmasa da, yeni ilaçlarla tedavide yüzde 95’in üzerinde başarı sağlanmaktadır.
Hepatit D ve E
Hepatit D virüsü, yalnızca Hepatit B taşıyıcılarını etkileyen bir enfeksiyondur. Hepatit E ise genellikle dışkı ile kirlenmiş yollarla bulaşır ve özellikle gebelerde ciddi sağlık sorunlarına ve ölüm riskine yol açabilir. Bu virüsün de henüz bir tedavisi veya aşısı bulunmamaktadır.
Türkiye’nin Ulusal Mücadele Programı
Doç. Dr. Artuk, Sağlık Bakanlığı’nın “Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı (2024-2030)” ile farkındalığı artırmayı, bulaşı önlemeyi, erken tespiti sağlamayı ve hastaları tedaviye yönlendirerek siroz ve kanser gelişimini engellemeyi hedeflediğini belirtti.