İran Tarihi Bir Krizin Eşiğinde: Su ve Enerji Sıkıntısı Had Safhada
İran, son yılların en şiddetli kuraklığı ve aşırı tüketim nedeniyle ciddi bir su kriziyle karşı karşıya. Ülkenin can damarı olan barajlardaki su seviyeleri tehlikeli boyutlara ulaşırken, bazı bölgelerde hissedilen sıcaklıkların 65 dereceye kadar çıktığı rapor ediliyor. The New York Times’ın haberine göre, bu durum İran’ın en büyük barajlarını bile sığ göletlere dönüştürmüş durumda ve kentlere su sağlayan pompaların durmasına neden oluyor.
Enerji Sorununa Su Krizi de Eklendi
Uzun süredir enerji tedariki ve dağıtımında zorluklar yaşayan İran, şimdi de su kıtlığıyla boğuşuyor. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, daha önce enerji konusunda tasarruf çağrıları yapmıştı. Ancak şimdi bu soruna, ülke genelinde günlük elektrik kesintilerine yol açan ciddi bir su krizi de eklendi. Yetkililer, özellikle başkent Tahran‘a içme suyu sağlayan birçok kaynağın kuruduğunu ve kentin su kaynaklarının birkaç hafta içinde tükenebileceğini belirterek halkı uyardı.
Hükümetten Tartışmalı Çözüm: 3 Günlük ‘Tatil’
Krizin boyutlarını gözler önüne seren Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, kabine toplantısında yaptığı açıklamada, “Bugün acil kararlar almazsak gelecekte tedavisi mümkün olmayan bir durumla karşı karşıya kalacağız. Bu şekilde devam edemeyiz” ifadelerini kullandı. Krizin etkilerini hafifletmek amacıyla hükümet, Tahran ve 20’den fazla şehirde tüm kamu hizmetlerini durdurarak üç günlük bir hafta sonu tatili ilan etti. Hükümet sözcüsü Fatıma Mohajerani, bu uygulamanın sürebileceğini belirterek vatandaşlara büyükşehirlerden ayrılıp tatile gitmelerini önerdi.
Tahran Halkı Çaresiz: Su Kesintileri 48 Saati Buluyor
Tahran Su ve Kanalizasyon Şirketi, su basıncındaki düşüklük nedeniyle 10 milyonluk kentin yüksek katlı binalarına su verilemediğini açıkladı. Sakinler, bazı mahallelerde su kesintilerinin 48 saate kadar uzadığını belirtirken, birçok kişi su deposu satın almak için adeta bir yarışa girdi.
Krizin Arkasındaki Nedenler: Yönetim Zafiyeti ve İklim Değişikliği
Dünyanın en büyük doğal gaz ve ham petrol rezervlerine sahip olmasına rağmen İran, yaklaşık yedi aydır hem su hem de enerji kriziyle mücadele ediyor. Bu durum okulların ve devlet dairelerinin kapanmasına, fabrikalarda üretimin düşmesine yol açarak ekonomiyi olumsuz etkiliyor.
Güney İran’ın Huzistan eyaletindeki Su Mühendisleri Birliği Başkanı Hamidreza Khodabakhshi, “Krizin sadece bir yönünü ele almak boşuna; hem elektrik hem de su yönetimi reformdan geçirilmeli. Yetkililerden herhangi bir adım atılmadan tekrarlanan tasarruf çağrıları, haksız yere vatandaşlara yükleniyor” diyerek yapısal reformların altını çizdi.
Çevre uzmanları, krizi onlarca yıllık kötü su yönetimi, aşırı kentsel gelişim, tarımda yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı ve aşırı baraj inşaatı gibi yanlış politikalara bağlıyor. İklim değişikliğinin de ağırlaştırdığı durum, Enerji Bakanlığı verilerine göre son 50 yılın en kötü kuraklığına yol açtı. Tahran Valisi Muhammed Sadık Mutamiyan, başkente su sağlayan dört barajın rezervlerinin kapasitelerinin yalnızca yüzde 14’üne düştüğünü belirtti. Krizin önümüzdeki günlerde nasıl bir boyut kazanacağı ise belirsizliğini koruyor.