Marie Curie Mirası Yeni Euro Banknotlarında Tartışma Yarattı
Nobel Ödüllü bilim insanı Marie Curie‘nin (doğum adıyla Skłodowska) mirası, yeni Euro banknotu tasarımları nedeniyle Fransa ve Polonya arasında uzun süredir devam eden hassas bir tartışmayı yeniden gündeme getirdi. Bu durum, bilim insanının kimliğinin ve kökenlerinin nasıl temsil edileceği konusunda diplomatik bir gerilime yol açtı.
Çifte Kimlik ve İsim Anlaşmazlığı
1867 yılında Varşova’da dünyaya gelen Maria Skłodowska-Curie, eğitim ve bilimsel çalışmaları için daha sonra Fransa’ya yerleşti. 1903’te eşi Pierre ile birlikte Fizik alanında Nobel Ödülü kazanan ilk kadın olarak tarihe geçti. Sadece sekiz yıl sonra bu kez Nobel Kimya Ödülü‘nü tek başına alarak, iki farklı bilim dalında Nobel kazanan tek insan unvanını elde etti.
Hayatı boyunca soyadının farklı versiyonlarını kullanan Curie, eşi hayattayken imzasını Skłodowska-Curie olarak atarken, ilerleyen yıllarda giderek daha sık M. Curie imzasını kullanmıştır. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB), Curie’nin 20 euroluk banknotta yer alabileceği yeni bir seri çıkarma planı, bu kişisel tarihi yeniden ön plana çıkardı. Polonyalılar, ECB’nin Polonya kökenli kızlık soyadını parantez içinde göstermesini eleştirdi.
Polonya’nın Tepkisi: Ulusal Gurur Meselesi
Polonya’da, ECB’nin ‘Marie Curie (kızlık soyadı Skłodowska)’ şeklindeki tasarım önerisi büyük bir hoşnutsuzluk yarattı. Birçok Polonyalı için bu durum, yalnızca resmi bir isimlendirme hatası değil, aynı zamanda Polonya’nın Avrupa bilimine ve tarihine olan katkısının küçümsendiğini gösteren sembolik bir eylem olarak görülüyor. Polonya medyası, Miguel de Cervantes veya Ludwig van Beethoven gibi diğer tarihi figürlerin isimlerinin tüm dillerde orijinal halleriyle korunduğuna dikkat çekerek konunun siyasi boyutunu vurguladı.
Avrupa Merkez Bankası’nın Yaklaşımı
Gelen şikayetler üzerine bir açıklama yapan Avrupa Merkez Bankası, konunun hassasiyetinin farkında olduklarını belirtti.
Kurum sözcüsü, “En uygun gösterimi belirlemek amacıyla çeşitli tarihsel ve dilbilimsel kaynaklara danışıyoruz. ‘Marie Curie (kızlık soyadı Skłodowska)’ çalışma formatı, Nobel Ödülü sahibinin sahip olduğu ikili kimliği onurlandırmayı amaçlamaktadır,” ifadelerini kullandı.
Yeni Banknotlar İçin Seçim Süreci
ECB Yönetim Konseyi, Ocak ayında yeni banknotlar için iki nihai tema belirlediğini duyurdu. Bu temalar şunlardır:
- Nehirler ve Kuşlar
- Avrupa Kültürü
Halk oylaması ve jüri değerlendirmesi sonucunda en çok destek alan tema hayata geçirilecek. Eğer “Avrupa Kültürü” teması kazanırsa, Skłodowska-Curie’yi bir ders odasında gösteren tasarımın basılması gündeme gelebilir. Ancak nihai karar, ECB Yönetim Konseyi tarafından 2026 yılında verilecek. Kararın ardından yeni banknotların basılıp dolaşıma girmesi birkaç yıl daha sürecek ve mevcut Euro banknotları da geçerliliğini hemen yitirmeyecek.