New York’ta İki Devletli Çözüm Zirvesi: Tarihi Deklarasyon ve Önemli Çağrılar
Amerika Birleşik Devletleri’nin New York kentinde düzenlenen Filistin ve İsrail için iki devletli çözüm konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans, önemli kararlarla sona erdi. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda gerçekleşen zirve, iki devletli çözüme somut destek verilmesi ve Filistin Devleti’nin tanınması yönündeki çağrılarla sonuçlandı.
“New York Deklarasyonu” ve Katılımcı Ülkeler
Fransa ve Suudi Arabistan’ın eş başkanlığında düzenlenen konferansın ardından “New York Deklarasyonu” ismiyle anılan 7 sayfalık bir sonuç bildirgesi yayımlandı. Deklarasyona destek verenler arasında çok sayıda ülke ve uluslararası kuruluş yer aldı:
- Türkiye
- Fransa
- Suudi Arabistan
- Brezilya
- Kanada
- Mısır
- Endonezya
- İrlanda
- İtalya
- Japonya
- Ürdün
- Meksika
- Norveç
- Katar
- Senegal
- İspanya
- İngiltere
- Avrupa Birliği
- Arap Birliği
Konferansı ABD ve İsrail’in boykot etmesi ise dikkat çekti.
Deklarasyonun Ana Başlıkları: Hamas’a Çağrı ve Ateşkes Talebi
Deklarasyonda, Hamas’a silah bırakma ve Gazze’deki yönetimini sonlandırma çağrısı yapıldı. Metinde, İsrail ve Filistin arasındaki sorunun çözümü için iki devletli modele güçlü bir destek yinelenirken, Filistinlilerin korunması, yönetimin Filistin Otoritesine devri ve ateşkesin denetlenmesi amacıyla BM Güvenlik Konseyi çatısı altında “geçici bir uluslararası istikrar misyonu” kurulması önerildi.
Metinde 7 Ekim saldırılarının kınanması, Arap ülkelerinin Hamas’ı ilk kez bu şekilde kınaması olarak kayıtlara geçti. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, durumu şöyle değerlendirdi:
“İlk kez Arap ülkeleri ve Ortadoğu’daki ülkeler Hamas’ı ve 7 Ekim’i kınıyor, Hamas’a silah bırakma ve Filistin’in yönetiminden çekilme çağrısı yapıyor ve gelecekte İsrail’le ilişkileri normalleştirme niyetlerini açıkça ifade ediyorlar.”
Türkiye’nin Çekincesi
Türkiye ise deklarasyona bir şerh düşerek, “Filistinli silahlı grupların silah bırakması; ancak bağımsız, egemen ve bütünlüğü haiz bir Filistin devletinin 1967 sınırları temelinde mümkündür” ifadelerini kullandı.
İnsani Felaket ve İsrail’e Kınama
Bildiride İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri saldırıları ve 60 binden fazla Filistinliyi öldürmesi sert bir dille kınandı. “Yıkıcı bir insani felakete yol açan kuşatma ve açlık” politikalarına dikkat çekilen metinde, Gazze’deki savaşın derhal bitmesi ve İsrail güçlerinin bölgeden tamamen çekilmesi gerektiği vurgulandı.
Gazze’de Açlıktan Ölümler Artıyor
Gazze’den gelen haberlere göre, son 24 saat içinde biri çocuk olmak üzere 7 Filistinli daha açlık nedeniyle hayatını kaybetti. Böylece 7 Ekim 2023’ten bu yana açlık ve yetersiz beslenmeden ölenlerin sayısı, 89’u çocuk olmak üzere 154’e yükseldi. İsrail’in Berlin Büyükelçisi Ron Prosor’un sosyal medyadaki “Gazze’de açlık çeken sadece İsrailli rehineler” şeklindeki paylaşımı ise tepki topladı.
Trump’ın Gazze İçin Yardım Planı
Eski ABD Başkanı Donald Trump, Gazze için yeni bir yardım planı olduğunu açıkladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile yaptığı görüşmeye atıfta bulunan Trump, planın detaylarının yakında paylaşılacağını belirtti. Trump, şu ifadeleri kullandı:
“Gazze’de gıda merkezleri kuracağız. Bu merkezlere sınırlama olmadan ulaşılabilecek. İsrail’in bu işi iyi yapabileceğini düşünüyoruz. Dağıtımın düzgün bir şekilde yapılmasını sağlamak için bu gıda merkezlerini yönetmek istiyorlar. Hamas’ın parayı veya gıdayı çalmasını istemiyorlar.”
Filistin’i Tanıma Adımları Hızlandı
Dünya genelinde Filistin Devleti’ni tanıma yönündeki adımlar devam ediyor. Avustralya, Fransa ve İngiltere’nin ardından Kanada ve Malta da Filistin’i resmen tanıyacaklarını duyurdu. Kanada Başbakanı Mark Carney ve Malta Başbakanı Robert Abela, Eylül ayındaki BM Genel Kurulu’nda bu yönde adım atacaklarını bildirdi. Başbakan Abela, “Tutumumuz, Orta Doğu’da kalıcı barışa ulaşma çabalarına olan bağlılığımızı ifade ediyor” dedi.