Türkiye’nin Ormanları İklim Değişikliği Kıskacında
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerini analiz ederek Türkiye’nin orman ekosistemleri üzerindeki ciddi tehditlere dikkat çekti. Dr. Özkan, uzun dönem ortalamalarına göre Türkiye genelinde maksimum sıcaklıklarda 3,2 santigrat derece, ortalama sıcaklıklarda ise yüzde 15’lik bir artış yaşandığını vurguladı. Ayrıca yağışlarda en az yüzde 30’luk bir azalma olduğunun altını çizdi.
Bu iklimsel değişimlerin ormanlar üzerindeki su stresini tehlikeli boyutlara taşıdığını belirten Dr. Özkan, şu uyarılarda bulundu:
“Bu veriler, sadece iklimsel değişimleri değil; aynı zamanda orman ekosistemleri üzerindeki olumsuz etkilerini de gözler önüne seriyor. Kritik bir eşikteyiz. Ormanlarımız şiddetli bir stres altında. Ancak tedbirli olup süreci iyi yönettiğimiz sürece bu gidişatı engelleyebiliriz.”
Orman Yangınları Artık Çoklu Bir Afet Krizidir
Dr. Ufuk Özkan, özellikle 2021 yılındaki büyük yangınların ardından Türkiye’de orman yangınlarına yönelik bakış açısının kökten değişmesi gerektiğini ifade etti. “Artık orman yangınları sadece bir çevre felaketi değil; su temini, biyolojik çeşitlilik, gıda güvenliği ve insan yaşamını tehdit eden çoklu bir afet krizidir” diyen Özkan, ormanların hayati işlevlerine dikkat çekti.
Ormanların yalnızca ağaç toplulukları olmadığını, aynı zamanda toprak koruma, mikroklima düzenleme, biyolojik çeşitlilik sağlama ve karbon yutağı oluşturma gibi kritik görevler üstlendiğini belirtti. Yangınların bu ekosistem hizmetlerini ciddi şekilde yok ettiğini ve ormanın kendini yenileme sürecinin yıllar sürebileceğini ekledi.
“Meyve Ağacı Dikmek Ekolojik Bir Çözüm Değil”
Yangın riskini azaltma amacıyla çam gibi iğne yapraklı ağaçların yerine zeytin veya incir gibi meyve ağaçları dikilmesi önerilerine de değinen Dr. Özkan, bu yaklaşımın ekolojik açıdan büyük riskler taşıdığını vurguladı. “Ege ve Akdeniz gibi bölgelerde binlerce yıllık ekolojik rekabet sonucunda çam gibi iğne yapraklı türler baskın hale gelmişlerdir. Bu türlerin yerine tarımsal amaçlı meyve ağaçlarını dikmek, orman ekosisteminin yerini tutmamaktadır. Zeytinlikler bir orman değildir ve ormanın sunduğu bütünsel ekosistem hizmetlerini karşılamaz” şeklinde konuştu.
Yangın Riski Artık Yıl Boyu Devam Ediyor
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak orman yangınlarının artık mevsimsel bir tehdit olmaktan çıktığını ve sürekli bir risk haline geldiğini belirten Dr. Özkan, mücadelenin de yıl geneline yayılması gerektiğini söyledi. “Yılın geneline yayılmış bir risk yönetimi ve mücadele süreci bizleri bekliyor. Bu nedenle tüm paydaşlar, özellikle kentlerin ormanla kesiştiği noktalarda daha dikkatli olmalı” dedi. Afetler yaşanmadan önce tehlikelerin tanımlanıp risk analizlerinin yapılması gerektiğini belirten uzman, “Riskleri bertaraf etmek, afetle yüzleşmekten çok daha az maliyetlidir” diyerek sözlerini tamamladı.