İzmir’in Çeşme ilçesinde yaşanan ve bir valenin kendisine emanet edilen lüks otomobille kaza yapması, Türkiye’de vale hizmetleriyle ilgili yeni bir tartışma başlattı. Kapalı otoparkta agresif sürüş sonucu pert olan araç, “Valeye anahtar vermek yasal bir zorunluluk mu?” sorusunu gündeme getirdi. Konuyla ilgili merak edilenleri Hukukçu Hadi Dündar, CNN TÜRK canlı yayınında değerlendirdi.
Çeşme’deki Lüks Otomobil Kazasının Detayları
Olay, İzmir’in popüler tatil beldesi Çeşme’deki bir zincir otelde meydana geldi. Otelden ayrılmak üzere olan Selen Yalaz, aracını valeden istedi. Vale olarak görev yapan F.T., kapalı otoparktan aracı çıkarırken kontrolü kaybederek beton bir sütuna çarptı. Çarpmanın etkisiyle otomobilin hava yastıkları açılırken, araç için pert raporu düzenlendi.
Polis tutanağında, sürücünün otopark içinde manevra yaparken direksiyon hakimiyetini kaybederek kaza yaptığı belirtildi. Güvenlik kameralarına yansıyan olay sonrası araç sahibi Selen Yalaz, büyük bir şok yaşadı.
Mağdur Sürücü: “Hem Arabam Hunharca Kullanıldı Hem de 400 TL Vale Ücreti Alındı”
Araç sahibi Selen Yalaz, olayın kendisine 45 dakika sonra haber verildiğini belirterek tepkisini dile getirdi: “Gece müdürü olduğunu öğrendiğim biriyle otoparka indik ve aracımın halini gördüm. Türkiye’de ne yazık ki bir vale terörü var. Görüntüleri izlediğimde arabam hunharca kullanılmış. Otoparkta yüksek hızla vale aracı kullanmış. Otel müdürü bana, ‘Olur böyle şeyler’ dedi. Hatta otel sahiplerinin, ‘Bizim valeler duvarda bir şey denemiş’ dediğini duyduk. Hem büyük bir mağduriyet yaşadık hem de krizi yönetemediler. Üstüne üstlük benden 400 lira vale ücreti alındı ve geri verilmedi. Hukuki olarak sonuna kadar takipçisi olacağız.”
Uzman Hukukçu Açıkladı: Yasal Haklar ve Sorumluluklar
Yaşanan kaza, vale hizmetinin yasal çerçevesi ve sorumluluklar konusunu yeniden gündeme taşıdı. Hukukçu Hadi Dündar, CNN TÜRK yayınında vale hizmetlerine ilişkin kritik bilgiler paylaştı.
“Bu olayda sorumluluğun kimde olduğunu belirlemek için öncelikle 2020 Aralık ayında çıkarılan vale yönetmeliğine bakmamız gerekiyor. Bu 15 maddelik yönetmelik, valenin niteliklerinden işletmenin sorumluluklarına kadar tüm detayları içeriyor ve sahadaki sorunlara çözüm getirmek amacıyla hazırlandı.”
Kimler Vale Olamaz?
Hadi Dündar, yönetmeliğin 7. maddesine göre belirli suçlardan ceza almış kişilerin vale olarak çalıştırılamayacağını belirtti. İşte o kriterler:
- Devlete ve anayasal düzene karşı suç işlemiş olanlar.
- Uyuşturucu ticareti veya kullanımından ceza alanlar.
- Hırsızlık veya cinsel saldırı suçlarından hüküm giyenler.
- Son 5 yıl içinde ölümlü bir kazaya karışanlar.
- Alkol veya uyuşturucu etkisi altında araç kullanmaktan ceza alanlar.
- Yüksek hız nedeniyle son 5 yıl içinde işlem yapılanlar.
Ayrıca, valelerin mesleki yeterlilik belgesine ve psikoteknik yeterlilik raporuna sahip olması gerektiğini vurguladı.
Kazada Sorumluluk Kimde? İşletme mi, Vale Şirketi mi?
Dündar, kaza durumunda sorumluluk zincirini şöyle açıkladı: “Valenin karıştığı kazadan doğan zararda öncelikle vale şirketi sorumludur. Vale şirketiyle birlikte asıl işletme (otel, restoran vb.) de sorumlu tutulmaktadır. Çünkü vale şirketi, işletmenin yardımcı kuruluşudur. İlk sorumlu işletmedir ve bu tür durumlar için sigorta yaptırması zorunludur.”
Araç sahibinin sorumlu tutulabileceği tek durum ise, aracında bilinen ancak tamir ettirilmeyen gizli bir arıza olması ve kazanın bu arızadan kaynaklandığının bilirkişi raporuyla ispatlanmasıdır. Aksi takdirde, maddi ve manevi tüm zararlardan işletme ve vale şirketi müteselsilen (birlikte) sorumludur.
Vale Hizmetini Kullanmaya Mecbur Muyuz?
En çok merak edilen sorulardan birinin de bu olduğunu belirten Dündar, yönetmeliğin bu konuya da açıklık getirdiğini ifade etti:
“İşletmeler, vale hizmeti sundukları alanı net bir şekilde belirtmek zorundadır. Aynı zamanda, eğer varsa, ücretsiz otoparkın yerini de açıkça göstermeleri gerekir. İşletme sizi vale hizmeti kullanmaya mecbur bırakamaz. Eğer böyle bir zorunluluk yaratılıyorsa, bu yasal değildir.”
Dündar ayrıca, valelerin üzerinde işletme logosu bulunan bir yelek giymesi ve tanıtıcı bir yaka kartı taşıması gerektiğini, bu kurallara uymayan işletmelerin olası bir sorunda hukuki olarak kendilerini koruyamayacağını ve tüm sorumluluğun işletmeye ait olacağını belirtti. Bu durum, Türk Borçlar Kanunu’nun 66. maddesi gereği, işverenin çalıştırdığı kişiden sorumlu olması ilkesine dayanmaktadır.