Van’daki Tarihi Selçuklu Mezarlığı’nda Yeni Keşifler
Türkiye’nin en büyük Türk-İslam mezarlıklarından biri olarak kabul edilen ve 700 yıllık Halime Hatun Kümbeti‘ni de barındıran tarihi alanda, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın onayıyla 2022’de başlatılan arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları aralıksız devam ediyor. Bu önemli çalışma, Cumhurbaşkanlığı himayelerindeki Geleceğe Miras Projesi kapsamına alınarak daha da güçlendirildi.
Van Müzesi Başkanlığı’nda ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ercan Çalış‘ın bilimsel danışmanlığında, 15 kişilik uzman bir ekip tarafından yürütülen kazılarda önemli bulgulara ulaşılıyor.
700 Yıl Sonra Gün Yüzüne Çıkan 6 Yeni Mezar
Boyları 2,5 metreye ulaşan ve üzerlerindeki eşsiz yazılar ile geleneksel motiflerle dikkat çeken yaklaşık 1000 mezar taşının bulunduğu 50 dönümlük arazide, bu yılki çalışmalarda 6 yeni mezar daha keşfedildi. Tamamen toprak altında kalmış olan bu mezarların üzerindeki kitabeler, akademisyenler tarafından titizlikle incelenerek çözümleniyor.
Doç. Dr. Ercan Çalış, kazılarda önemli bulgular elde ettiklerini vurgulayarak, bu yılki çalışmalar hakkında şu bilgileri paylaştı: “Bu yıl Geleceğe Miras Projesi’ne dahil edilmemiz çalışma kapasitemizi daha da artırdı. Yaklaşık bir metre toprak örtüsü altında kalmış 6 yeni mezarı gün yüzüne çıkardık. Bu mezarlar yaklaşık 700-750 yıl sonra ilk kez gün ışığı gördü.”
Restorasyon Çalışmalarında Gelinen Son Nokta
Doç. Dr. Çalış, projenin başından bu yana yapılan restorasyon faaliyetlerini şu şekilde özetledi:
- Bu yıl 50 mezar taşına müdahale edildi.
- 40 mezar taşının zemin blokajı, 10’unun ise liken temizliği yapıldı.
- Proje başlangıcından bugüne kadar toplam 180 mezar taşının zemin blokajı tamamlandı.
- Toplam 85 taşın liken temizliği gerçekleştirildi.
- Kırık durumdaki 15 mezar taşı başarılı bir şekilde birleştirildi.
- Kazılarla toprak altından toplam 25 mezar taşı çıkarıldı.
Ayrıca, Van Valiliği’nin organizasyonuyla alanda kapsamlı bir çevre düzenlemesi yapıldığını ve bu çalışmanın birkaç ay içinde tamamlanmasının hedeflendiğini belirtti.
Halime Hatun’un Kardeşinin Mezarı da Bulunmuştu
Geçen yılki çalışmalarda Halime Hatun’un kardeşine ait mezarın bulunmasının önemli bir keşif olduğunu hatırlatan Çalış, “Şahidenin üzerindeki kitabeyi çözümledikten sonra mezarın Saltuklu Meliki İzzettin Saltuk’un oğluna, yani Halime Hatun’un kardeşine ait olduğunu tespit ettik. 1335’te inşa edilen Halime Hatun Kümbeti, Selçuklu mimarisinin bir şaheseridir ve Selçukluların kadına verdiği değeri göstermesi açısından büyük önem taşır.” ifadelerini kullandı.