Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi’nde görevli bir uzman hemşirenin fikrinden doğan ve yoğun bakımdaki hastaların tedavi süreçlerini iyileştirmeyi hedefleyen yenilikçi bir proje, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillendi. “Nefes Al Nefes Ver Komutlu Uyarıcı Maske ve Vibrasyon Yeleği Projesi”, oksijen tedavisi sırasında hastaların uykuya dalmasını engelleyerek tedavi etkinliğini artırmayı amaçlıyor.
Projenin Doğuşu ve Geliştirilme Süreci
Projenin fikir sahibi, Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Yoğun Bakım Ünitesi’nde uzman hemşire olarak çalışan Gamze Koç. Yaklaşık üç yıl önce, solunum cihazıyla oksijen tedavisi gören hastaların kanlarındaki karbondioksit artışı nedeniyle uykuya eğilimli olmalarının tedaviye olumsuz etkilerini gözlemleyen Koç, bu soruna çözüm bulmak için projesini geliştirdi ve Atatürk Üniversitesi’ndeki akademisyenlerle paylaştı.
Bu yenilikçi fikir, Mühendislik Fakültesi bünyesindeki bir grup akademisyen tarafından hayata geçirildi. Proje yürütücülüğünü Yazılım Mühendisliği Ana Bilim Dalından Doç. Dr. Yasemin Gültepe üstlenirken, ekipte bilgisayar mühendisi Doç. Dr. Metin Yağanoğlu, Dr. Öğr. Üyesi Faruk Baturalp Günay ve elektrik-elektronik mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Dilruba Geyikoğlu yer aldı. Ekip, bir yıllık yoğun bir çalışmanın ardından projenin yazılım ve donanım altyapısını algoritmalarla oluşturdu.
Prototip Aşaması ve Bakanlık İşbirliği
Projenin şu an prototip aşamasında olduğunu belirten Doç. Dr. Gültepe, cihazın elle tutulur hale gelip yoğun bakımlarda kullanılabilmesi için projelendirme sürecinin devam ettiğini açıkladı.
“Projenin amacı, hem yoğun bakımdaki hastalara bir çözüm sunmak hem de sağlık personelinin işini kolaylaştırmaktır. Maskeyi ve vibrasyon yeleğini yönetecek elektronik ve yazılımsal altyapıyı bir yıl içinde tamamladık. Cihazın yaygınlaşması için Sağlık Bakanlığı ile proje çalışması yürütme hazırlıkları tamamlanma aşamasında.”
Akıllı Maske ve Yelek Nasıl Çalışıyor?
Hemşire Gamze Koç, projenin çalışma prensibini ve hastalar üzerindeki etkisini detaylandırdı. Yoğun bakımda oksijen tedavisinin yaklaşık iki saat sürdüğünü ve bu süreçte hastanın uyanık kalmasının kritik olduğunu vurguladı.
“Hastanın uyanık kalarak etkin tedavi alması için sürekli ‘nefes al, nefes ver’ şeklinde sesli uyarı yapıyoruz. Ancak aynı anda birçok hastayla ilgilenmek iş gücü kaybına neden oluyor. Bu proje ile geliştirdiğimiz maske, hastayı sesli olarak uyaracak. Eğer hasta sesli uyarıya yanıt vermez ve uykuya dalarsa, bu kez titreşimli yelek devreye girerek tensel bir uyarı ile hastayı uyandıracak.”
Teknik Altyapı ve Beklenen Faydalar
Projenin teknik detayları hakkında bilgi veren Doç. Dr. Metin Yağanoğlu, kullanılan sensörler aracılığıyla toplanan verilerin bir mikro denetleyiciye ve ardından bilgisayar ortamına aktarıldığını belirtti. Yağanoğlu, “Bu verilerdeki anormallikleri tespit ederek, hastanın doğru zamanda nefes alıp vermesini sağlayan bir mekanizma oluşturduk” dedi.
Projenin hayata geçmesiyle birlikte, oksijen tedavisini etkin alamayan hastalarda görülen enfeksiyon riskinin azalması, yoğun bakımda kalış sürelerinin kısalması ve hemşirelerin iş yükünün önemli ölçüde hafiflemesi bekleniyor.