Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Güney Afrika’dan ithal edilen ürünlere yönelik uygulamaya hazırlandığı yüzde 30’luk gümrük tarifesi, ülke ekonomisinde ciddi endişelere yol açtı. Güney Afrika Cumhuriyeti, bu yeni tarifeden muafiyet elde etmek amacıyla ABD’li yetkililerle yoğun bir müzakere sürecine girdiğini duyurdu.
Cumhurbaşkanı Ramaphosa’nın Endişeleri ve Müzakere Süreci
Yapılan resmi açıklamada, Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa‘nın, ABD’nin bu tek taraflı gümrük tarifelerini büyük bir endişeyle karşıladığı belirtildi. Güney Afrika hükümeti, ülkeden yapılan ithalatın ABD sanayisi için bir tehdit oluşturmadığını ve aksine, Afrika kıtasından sağlanan girdilerle kıta içi ticareti desteklediğini vurguladı.
Tarifeden Etkilenen Firmalara Destek Paketi
Hükümet, tarifelerden olumsuz etkilenecek firmaları, üreticileri ve çalışanları korumak amacıyla kapsamlı bir destek paketi hazırlığında olduğunu açıkladı. Bu kapsamda, firmalara alternatif pazarlar bulmaları için bir ihracat destek masası kurulduğu ve bu birimin ihracatçılara danışmanlık hizmeti sunarak güncel gelişmeler hakkında bilgi vereceği ifade edildi.
Sektörel Etkiler ve Uzman Görüşleri
Güney Afrika Tarım İşletmeleri Odası (Agbiz) Ekonomik Araştırmalar Direktörü Wandile Sihlobo, ek gümrük tarifesinin en çok tarım sektörünü vuracağını belirtti. Sihlobo, özellikle narenciye ve üzüm üreticilerinin ciddi bir tehdit altında olduğuna dikkat çekti.
“Yüksek tarifeler, Güney Afrika’nın tarım ürünlerini, çok daha düşük tarife uygulanan Peru ve Şili gibi rakiplere kıyasla dezavantajlı hale getiriyor. Şu anda, işletmeler için oldukça maliyetli derin bir belirsizlik içindeyiz.”
Sihlobo, Güney Afrika’dan üst düzey bir heyetin daha düşük bir tarife oranı talebiyle ABD’yi ziyaret etmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi.
Rakamlarla ABD-Güney Afrika Ticareti
ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin boyutu oldukça büyük:
- ABD’nin Afrika kıtasındaki en büyük ticaret ortağı olan Güney Afrika ile ikili ticaret hacmi 2024’te 20,5 milyar dolara ulaştı.
- Güney Afrika, Çin’in ardından ikinci büyük ticaret ortağı olarak gördüğü ABD’ye 2024’te 14,8 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
- İhracatın ana kalemlerini maden, otomotiv ve tarım ürünleri oluşturuyor.
Ağır Ekonomik Sonuçlar ve İşsizlik Uyarısı
Ek gümrük tarifelerinin özellikle otomotiv ve narenciye sektörlerine ciddi darbe vurması bekleniyor. Güney Afrika’nın daha önce ABD’ye sunduğu, maden ve metal sektörlerinde 3,3 milyar dolarlık yatırım ve 10 yılda 12 milyar dolarlık LNG alımı teklifi yanıtsız kalmıştı.
Güney Afrika Merkez Bankası Başkanı Lesetja Kganyago, tarife artışının ülkede 100 binden fazla kişiyi işsiz bırakabileceği konusunda ciddi bir uyarıda bulundu. Bu durum, kronik işsizlik sorunuyla boğuşan ülke için büyük bir tehdit oluşturuyor. 2025’in ilk çeyreğinde genel işsizlik oranı yüzde 32,9‘a yükselirken, genç işsizlik oranı ise yüzde 46,9 gibi endişe verici bir seviyeye ulaştı. Yaşanan bu ticari gerilimin ortasında, Güney Afrika’nın ABD Büyükelçisi Rasool’un ABD’de “istenmeyen kişi” ilan edilmesi de diplomatik tansiyonu yükseltiyor.
