ABD’den Küresel Ticarete Yeni Gümrük Vergisi Hamlesi
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, küresel ticaret dinamiklerini yeniden şekillendiren kritik bir karar alarak, aralarında Kanada, Brezilya, Hindistan ve Tayvan‘ın da bulunduğu çok sayıda ülkenin ihracat ürünlerine yüksek oranlı gümrük vergileri getirdi. Yaklaşan ticaret anlaşması teslim tarihlerinden önce atılan bu adımın, ABD’nin küresel ekonomi üzerindeki pazarlık gücünü artırmayı amaçladığı belirtiliyor.
Hangi Ülkeye Ne Kadar Vergi Uygulanacak?
Başkanlık kararnamesiyle duyurulan ve toplamda 69 ülkeyi etkileyecek yeni düzenlemenin yedi gün içerisinde yürürlüğe girmesi planlanıyor. Bu düzenleme, ithalat maliyetlerini yüzde 10 ile yüzde 41 arasında artıracak. Belirlenen yeni gümrük vergisi oranlarından bazıları şu şekilde:
- Kanada: %35
- Brezilya: %50
- Hindistan: %25
- Tayvan: %20
- İsviçre: %39
Ticaret Ortaklarına Yönelik Farklı Stratejiler
Trump yönetimi, bazı ticaret ortaklarına daha esnek yaklaşıyor. Daha önce yapılan anlaşmalar sayesinde düşük vergi avantajına sahip ülkeler bulunurken, listedeki ülkeler dışında kalan tüm ticaret ortaklarına başlangıç olarak %10 oranında vergi uygulanacağı ve bu oranın ilerleyen süreçte artırılabileceği açıklandı. Yönetim bu adımlarla dış ticaret açığını azaltmayı ve yerli sanayiyi desteklemeyi hedefliyor.
Piyasalar ve Hukuk Dünyası Karara Nasıl Tepki Verdi?
Trump’ın acil durum yetkilerini kullanarak bu kararı alması, hem hukuki hem de finansal çevrelerde geniş yankı buldu. ABD federal temyiz mahkemesi yargıçları, başkanın yetki kullanımının meşruiyetini sorgulamaya başladı.
Finans Piyasalarında Sert Düşüşler Yaşandı
Kararın ardından küresel piyasalarda hareketlilik gözlendi. Asya borsaları haftayı sert düşüşlerle tamamlarken, Avrupa hisse senetleri de son üç haftanın en düşük seviyelerine geriledi. STOXX 600 endeksi, üst üste üçüncü işlem gününde de değer kaybetti.
Gümrük Vergileri Tüketici Fiyatlarını Vurdu
Ticaret politikalarının etkileri ABD iç piyasasında da hissedilmeye başlandı. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, özellikle ev eşyaları ve beyaz eşya fiyatlarında ciddi artışlar yaşandı. Eğlence ürünleri, araçlar, giyim ve ayakkabı gibi kategorilerde de fiyat artışları dikkat çekti.
Uluslararası Tepkiler ve Müzakere Arayışları
Yeni vergilere maruz kalan ülkeler, diplomatik ve ekonomik çözümler aramaya başladı.
İsviçre, yüksek vergilere karşı müzakere yolunu ararken, Tayvan Devlet Başkanı vergi oranlarının geçici olduğuna inandığını ifade etti. Güney Afrika ise istihdamı ve ekonomik dengeyi korumak amacıyla kendi önlemlerini geliştireceğini duyurdu.
Trump yönetimi ise bazı ülkelerin sunduğu tekliflerin ekonomik ve ulusal güvenlik beklentilerini karşılamadığını belirtti. Ürün bazlı vergi oranlarını netleştirecek olan “menşei kuralları” hakkındaki belirsizlik ise sürüyor.
Kanada, Meksika, Hindistan ve Brezilya Cephesinde Gelişmeler
Trump, komşu ülke Kanada‘nın uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede yetersiz kaldığını öne sürerek bu ülkeye yönelik vergileri artırdı. Buna karşılık, Meksika‘ya tanınan 90 günlük erteleme, ticaret anlaşması müzakereleri için ek zaman tanıyor. Hindistan‘a yönelik vergilerin artırılmasında tarım ve Rusya ile ticaret gibi konular etkili olurken, siyasi gerilimlerin yaşandığı Brezilya‘ya ise %50’lik rekor bir vergi oranı getirildi. Diğer yandan, Çin ile müzakerelerin olumlu ilerlediği ve yakın zamanda kalıcı bir anlaşmaya varılabileceği ifade edildi.