Yıllarca Süren Boşanma Davaları AYM Gündeminde
Anayasa Mahkemesi (AYM), boşanma davalarının makul sürede sonuçlanmamasının temel hakları ihlal ettiğine yönelik önemli bir karara imza attı. Sürecin uzaması nedeniyle yeniden evlenme ve aile kurma hakkından mahrum kaldıklarını belirten N.Ç. ve diğer başvurucular, konuyu Yüksek Mahkeme’ye taşıdı.
AYM, dosyaları birleştirerek 14 Mayıs 2025 tarihinde oybirliğiyle bir karar verdi. Kararda, N.Ç. dışındaki başvurucuların taraf olduğu ve tümü çekişmeli olan boşanma davalarının yaklaşık 5 ila 10 yıl arasında sonuçlandığı vurgulandı. Özellikle N.Ç.’nin 9 Kasım 2016 tarihinde açtığı davanın ise hala devam ettiğine dikkat çekildi.
AYM Kararının Hukuki Dayanağı: Evlenme Hakkı
Yüksek Mahkeme, kararında evlenme hakkının hem Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 12. maddesi hem de Anayasa’nın 20. ve 41. maddeleri ile güvence altına alındığını belirtti. Devletin, boşanma davalarını makul bir sürede sonlandırma yükümlülüğünü yerine getirmediği sonucuna varıldı.
“Yargılamalar bir bütün halinde değerlendirildiğinde başvurucuların yargılama sürecinde takip ve özen yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz edilemez. Bunun yanında yargılamaların uzamasında başvurucuların bir dahlinin bulunduğunun söylenemeyeceği dikkate alındığında somut olayın koşullarında evlenme hakkını zedelemeyecek şekilde gerekli özen yükümlülüğünün gösterilmediği ve yargılamaların sonuç itibarıyla makul bir sürede tamamlanmadığı sonucuna ulaşmak mümkündür. Böylece devletin boşanma davalarını makul bir sürede sonlandırma yükümlülüğünü yerine getirmediği ve bu suretle kişinin özel ve aile hayatını düzenleyebilmesi, aile kurma bağlamında özel hayatına dair kararlar alabilmesi yönünden başvurucuya evlenme hakkını zedeleyecek şekilde külfet yüklendiği değerlendirilmektedir.”
İhlal Kararı Sonrası Manevi Tazminat Yolu Açıldı
Açıklanan bu gerekçelerle AYM, başvurucuların Anayasa ile güvence altına alınan evlenme hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme, bu ihlalin tespitiyle giderilemeyecek manevi zararlar için başvuruculara manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Ancak, bazı başvurucuların maddi tazminat talepleri reddedildi.