Platform Ekonomisinde Emsal Teşkil Eden Yargı Kararı
AMAZON, Ali Baba, TEMU gibi küresel e-ticaret devleri ve Türkiye’deki benzeri platformlar, modern çalışma hayatını yeniden şekillendiriyor. Bu yeni iş modeli, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda mevcut yasal çerçevenin nasıl uygulanacağı konusunda belirsizliklere yol açabiliyor. Genellikle bu platformlar, lojistik ve dağıtım operasyonlarını yerel taşeron firmalar aracılığıyla yönetmektedir. Bu durum, taşeron firmalara bağlı çalışanların ödenmeyen hakları konusunda, ana platform şirketinin sorumluluğu olup olmadığına dair hukuki tartışmaları beraberinde getirmektedir. Yargıdan bu konuda kritik bir karar geldi.
İşe İade Davası ve İlk Mahkeme Süreci
Adana’da, büyük bir platform şirketine kurye hizmeti sunan bir taşeron firma bünyesinde iki yıl boyunca çalışan bir motokurye, şirketin küçülmeye gitmesi ve performans düşüklüğü gerekçeleriyle ihbar ve kıdem tazminatı ödenerek işten çıkarıldı. İşten çıkarılan kurye, hem taşeron firmaya hem de ana platform şirketine karşı işe iade davası açtı. Davalı platform şirketi ise savunmasında, kuryenin çalıştığı taşeron firma ile aralarında bir alt işveren – asıl işveren ilişkisi olmadığını, dolayısıyla taleplerin muhatabının kendileri olmadığını belirtti.
İş Mahkemesi Platform Şirketini Sorumlu Bulmadı
Yerel iş mahkemesi, işçinin iş akdinin feshini geçersiz sayarak işe iadesine karar verdi. Mahkeme, işverenin işçiyi işe başlatmaması durumunda 4 aylık brüt ücret tutarında işe başlatmama tazminatı ve çalıştırılmadığı dönem için 4 aya kadar olan ücret ve diğer haklarının ödenmesine hükmetti. Ancak mahkeme, platform şirketinin savunmasını kabul ederek, işçilik alacaklarından sorumlu tutulamayacağına karar verdi.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı Bozdu: Platform Şirketi de Sorumlu
İşçinin avukatı, karara itiraz ederek dosyayı istinaf mahkemesine taşıdı. Avukat, müvekkilinin çalıştığı yerde platform şirketinin kendi personelinin de bulunduğunu ve onlardan emir aldığını, bu nedenle ana şirketin de sorumlu olması gerektiğini savundu.
Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisi Tescillendi
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi, yerel mahkemenin kararını bozarak emsal bir karara imza attı. Kararda şu noktalara dikkat çekildi:
- Asıl iş, teknoloji şirketi tarafından geliştirilen uygulama üzerinden ürün ve hizmet satışı yapılmasıdır.
- Uygulama üzerinden satılan ürünlerin dağıtımı, taşeron firmalar aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
- Dağıtılan tüm ürünler platform şirketine aittir ve siparişler şirketin deposunda hazırlanmaktadır.
- Bu nedenlerle, platform şirketi ile taşeron firma arasında asıl işveren – alt işveren ilişkisi bulunmaktadır.
- Dolayısıyla, işçilik alacaklarından her iki şirket de müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalıdır.
Bölge Adliye Mahkemesi ayrıca, işçilik alacaklarının brüt ücret üzerinden hesaplanması gerektiğini belirterek, iş mahkemesinin boşta geçen süre ücretini net olarak belirlemesinin hatalı olduğunu ve tüm alacakların brüt ücret esas alınarak yeniden hesaplanması gerektiğine hükmetti.