Eritrosit (RBC) Nedir? Vücudumuzdaki Rolü ve Özellikleri
Kanımız temel olarak üç tür hücreden oluşur: kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) ve kan pulcukları (trombositler). Bu hücreler arasında en bol bulunan ve kırmızı rengiyle bilinen hücrelere eritrosit veya kısaca RBC (Red Blood Cell) adı verilir.
Eritrositlerin temel görevi, vücutta oksijen ve karbondioksit taşımaktır. Yapılarında yoğun olarak hemoglobin ve demir bulunur. Öyle ki, bir eritrositin kuru ağırlığının yaklaşık %90’ını hemoglobin oluşturur. Hücreye o karakteristik kırmızı rengini veren ise içerdiği demir mineralidir.
Eritrositlerin Üretimi ve Yaşam Döngüsü
Eritrositler, endokrin bezlerinden salgılanan eritropoietin hormonunun kemik iliğini uyarmasıyla üretilir. Kemik iliği her saniyede yaklaşık 1,5 milyon yeni kırmızı kan hücresi üretme kapasitesine sahiptir. Alyuvarlar başlangıçta çekirdekli bir yapıya sahipken, bir haftalık olgunlaşma sürecinin sonunda çekirdeklerini kaybederler. Bu sayede esneklik kazanarak damarlarda daha rahat dolaşabilirler. Çekirdeksiz bir alyuvarın ortalama ömrü 120-130 gündür. Ömrünü tamamlayan hücreler dalakta parçalanır ve içerisindeki demir minerali yeniden kullanılır.
İdrarda Eritrosit Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Sağlıklı bir bireyde eritrosit sayısı cinsiyete göre değişiklik gösterir. Referans değerler genellikle erkeklerde 4,7-6,1 milyon/mcL, kadınlarda ise 4,2-5,4 milyon/mcL aralığındadır. Vücut dokularına yeterli oksijen taşınamadığı durumlarda, kemik iliği bu durumu telafi etmek için daha fazla eritrosit üretmeye başlar. Bu duruma eritrosit yüksekliği denir.
İdrar tahlilinde eritrosit saptanması ise idrara kan karıştığının bir göstergesidir ve tıbbi olarak hematüri olarak adlandırılır. Normalde idrarda eritrosit değeri 0-3 aralığında olmalıdır. Bu değerin üzerindeki sonuçlar, altta yatan bir sağlık sorununun habercisi olabilir.
Eritrosit Yüksekliğinin Belirtileri
İdrarda eritrosit yüksekliği genellikle belirti vermese de, bazı durumlarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Eklem ve göğüs ağrıları
- Bulanık görme
- Yüksek tansiyon
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Avuç içinde hassasiyet ve kaşıntı
- Kulak çınlaması
- Uyku sorunları
- Kas ve karın ağrıları
İdrarda Eritrosit Yüksekliği Neden Olur?
İdrarda eritrosit görülmesi genellikle ciddi bir tehlike arz etmese de, bazen önemli hastalıkların bir işareti olabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. İdrarda eritrosit yüksekliğine yol açabilecek başlıca nedenler şunlardır:
- İdrar yolu, mesane veya böbrek enfeksiyonları
- Böbrek taşları
- Mesane kanseri veya böbrek kanseri
- Glomerulonefrit (böbrek iltihabı)
- Böbreklere alınan darbeler veya yaralanmalar
- İyi huylu prostat büyümesi (BPH) veya prostat kanseri
- İdrar yollarında tümör oluşumu
- Bazı ağrı kesicilerin ve kanser ilaçlarının kullanımı
- Orak hücreli anemi gibi genetik hastalıklar
- Viral enfeksiyonlar
- Aşırı ve yorucu egzersiz yapılması
- Kan pıhtılaşma bozuklukları