Güneş Kremleri ve Potansiyel Riskler: Uzmanlar Uyarıyor
Yaz aylarının vazgeçilmezi olan güneş kremleri, içerdikleri bazı kimyasal maddeler nedeniyle sağlık tartışmalarının odağına yerleşti. Bilkent Şehir Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gülhan Aksoy Saraç, güneş kremlerinin ultraviyole ışınlarının zararlı etkilerine karşı kritik bir savunma mekanizması olduğunu vurguladı. Bu ışınların cilt yaşlanması, lekelenmeler ve en önemlisi DNA hasarı yoluyla cilt kanserine yol açabildiğini belirtti.
“Güneşten korunmamız ve bunun için güneş kremlerini kullanmamız gerekiyor. Güneş kremlerinin içeriklerinde kimyasal ve mineral filtreler bulunur. Kimyasal filtreler güneşi bloke ederken, mineral filtreler fiziksel bir koruma kalkanı oluşturur. Biz cilt tipine, yaşa ve gebelik gibi özel durumlara göre farklı ürünler öneriyoruz.” – Doç. Dr. Gülhan Aksoy Saraç
Kimyasal Filtrelerin Hormon Bozucu Etkisi
Doç. Dr. Saraç, son dönemdeki araştırmaların güneş kremlerindeki bazı kimyasal filtrelere dikkat çektiğini belirtti. Bu maddelerin vücut tarafından emildiğinde sistemik dolaşıma katılarak endokrin (hormon) sistemini bozucu etkiler gösterebileceğini ifade etti.
- Oksibenzon
- Avobenzone
- Oktokrilen
- Oktinoksat
- Homosalat
Bu kimyasalların hayvan deneylerinde antiandrojenik (erkeklik hormonu baskılayıcı), östrojenik (kadınlık hormonu artırıcı) ve tiroid fonksiyonlarını bozucu etkiler gösterdiği öne sürülmüştür. Doç. Dr. Saraç, “Bu bulgular çoğunlukla laboratuvar ve hayvan deneylerine dayanıyor, insanlar üzerinde yapılmış yüksek kanıt düzeyine sahip çalışmalar henüz yeterli değil. Ancak bu maddelerin hormon reseptörlerine bağlanarak hormon benzeri etki gösterebildiği veya hormonların etkisini bloke edebildiği düşünülüyor” diye ekledi.
Güvenli Seçim: Mineral Filtreli Güneş Kremleri
Özellikle çocuklar ve hamileler gibi hassas gruplar için mineral filtreli güneş kremlerinin daha güvenli bir alternatif olduğunu belirten Doç. Dr. Saraç, şu tavsiyelerde bulundu:
“Mineral filtrelerde genellikle titanyum dioksit ve çinko oksit gibi maddeler kullanılır ve bu tür endokrin bozucu kimyasalları içermezler. Güneş kremi alırken yaş grubuna uygun içeriklere ve mutlaka son kullanma tarihine bakılmalıdır. Tarihi geçmiş ürünler hem koruma etkisini yitirir hem de içindeki kimyasallar okside olarak cildi tahriş edebilecek zararlı maddelere dönüşebilir. Ayrıca, bir yıldan uzun süre açık kalmış ürünlerde bakteri üreyebileceğinden kullanılmamalıdır.”
Güneş Kremi Nasıl Kullanılmalı?
Güneş kremlerinin cilt kanseri, yanıklar ve yaşlanma belirtilerine karşı etkili olabilmesi için doğru kullanılması şarttır. En sık yapılan hatalardan biri, kremi yetersiz miktarda sürmektir. Uzmanlar, SPF15 ve üzeri bir güneş kreminin dışarı çıkmadan yaklaşık 30 dakika önce, her seferinde ortalama 30 ml (yaklaşık bir shot bardağı dolusu) olacak şekilde uygulanmasını ve her 2-3 saatte bir yenilenmesini önermektedir.