Avrupa Adalet Divanı’ndan İtalya’nın Göçmen Politikasına Fren
Avrupa Adalet Divanı (AAD), İtalya’nın göçmen politikalarında kritik bir rol oynayan “güvenli menşe ülke” tanımına ilişkin önemli bir karara imza attı. Divan, İtalyan hükümetinin Bangladeş‘i bu statüde tanımlamasını kabul etmeyen yerel mahkeme kararını onayladı. Bu karar, sığınmacıların başvuruları değerlendirilirken gözaltına alınmalarını ve sınır dışı edilmelerini kolaylaştıran uygulamalara bir set çekiyor.
Mahkeme, bir ülkenin “güvenli” olarak tanımlanmasının keyfi olamayacağını, açık ve erişilebilir kanıtlara dayanması gerektiğini ve bu tür kararların yargı denetimine tabi olması gerektiğini vurguladı. Kararda, belirli hassas gruplar için risk taşıyan bir ülkenin genel olarak “güvenli” kabul edilemeyeceğinin altı çizildi.
Davanın Arka Planı ve Arnavutluk Merkezleri
Dava süreci, İtalyan yetkililerce denizde kurtarıldıktan sonra İtalya’nın Arnavutluk‘ta kurduğu açık deniz işlem merkezlerine gönderilen iki Bangladeş vatandaşının başvurusuyla başladı. Bu merkezlerdeki göçmenler, teorik olarak İtalyan topraklarındaymış gibi sığınma başvurusunda bulunabiliyorlar. Ancak bu prosedür, yalnızca İtalya’nın “güvenli” olarak listelediği ülkelerden gelenler için hızlandırılmış bir ret ve sınır dışı süreci anlamına geliyor. Güvenli sayılmayan ülkelerden gelenlerin ise başvuruları sonuçlanana kadar İtalya’da kalma hakkı bulunuyor.
İtalya, Ekim 2024‘te “güvenli ülkeler” listesini Bangladeş, Mısır gibi ülkeleri de içerecek şekilde genişletmişti. Bu karar, söz konusu ülkelerde belirli grupların karşılaştığı tehditleri yok saydığı gerekçesiyle yoğun eleştiri almıştı. Bangladeşli vatandaşların bu duruma itiraz etmesi üzerine, İtalyan mahkemesi konuyu AAD’a taşıdı.
Roma Hükümetinden Karara Sert Tepki
Başbakan Giorgia Meloni liderliğindeki sağcı İtalyan hükümeti, AAD kararını sert bir dille eleştirdi. Hükümet, mahkemeyi “yetki aşımı” yapmakla ve ulusal egemenliği zedelemekle suçladı.
Hükümet tarafından yapılan açıklamada, Avrupa Adalet Divanı’nın, hükümetlerin yaptığı derinlemesine analizler yerine bireysel yargıçların kanaatlerine öncelik verdiği savunuldu.
Roma yönetimi, bu kararın yasadışı göçle mücadele kapasitesini ve sınırları koruma yetkisini zayıflattığını öne sürüyor.
Kararın Etkileri ve Merkezlerin Geleceği
AAD kararına rağmen, İtalya’nın Arnavutluk’taki merkezleri ve sınır dışı uygulamaları şimdilik devam edecek. Yetkililer, bu merkezlerin rolünü sığınma talebi reddedilen göçmenleri de kapsayacak şekilde yeniden düzenledi. Karar, İtalyan yargısı için bir zafer olarak görülse de, hükümet politikaları üzerindeki doğrudan etkisi kısa vadede sınırlı kalacak gibi görünüyor.
Arnavutluk’taki merkezlerin maliyeti de dikkat çekiyor. Bari’deki Aldo Moro Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, bu merkezlerin maliyeti oldukça yüksek:
- Arnavutluk’taki merkezlerde her bir yerin maliyeti: 153 bin euronun üzerinde
- Sicilya’daki benzer merkezlerde her bir yerin maliyeti: Sadece 21 bin euro
Aylık 3 bin kişi kapasitesi hedeflenen bu merkezler, şu anda yalnızca birkaç düzine kişiyi barındırarak hedefin çok altında kalıyor.