İklim Değişikliğinin Beynimiz Üzerindeki Etkileri
İklim değişikliğinin bir sonucu olarak giderek sıklaşan ve şiddetlenen sıcak hava dalgaları, sadece gezegenimizin ekolojisini değil, aynı zamanda insan beyninin hassas dengesini de tehdit ediyor. BBC’nin aktardığına göre, bilim insanları aşırı sıcakların beyin fonksiyonlarını nasıl olumsuz etkilediğini anlamak için yoğun bir çaba sarf ediyor.
“Beyin Yakan” Yazlar ve Dravet Sendromu
Henüz beş aylıkken ilk tonik-klonik nöbetini geçiren Jake’in hikayesi, bu tehlikenin somut bir örneğini sunuyor. Ailesi, Jake’in 18 aylıkken Dravet Sendromu teşhisi almasıyla zorlu bir sürece girdi. Bu nadir genetik epilepsi türü, yalnızca tekrarlayan nöbetlere değil, aynı zamanda otizm, dikkat eksikliği, konuşma, hareket ve uyku bozuklukları gibi birçok ek soruna yol açıyor. Özellikle sıcak hava veya ani ısı değişimleri, bu sendromda nöbetleri tetikleyen en önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.
Jake’in annesi Stephanie Smith, durumu şu sözlerle özetliyor: “Her yaz, sıcaklarla birlikte zorlu bir mücadele başlıyor. Artan sıcaklıklar, bu yıkıcı hastalıkla yaşamanın yükünü daha da artırıyor.”
Sıcaklık ve Nörolojik Bozukluklar Arasındaki Bağlantı
University College London’dan epilepsi uzmanı nörolog Prof. Dr. Sanjay Sisodiya, Dravet Sendromu’nun bu konuda sadece buzdağının görünen yüzü olduğunu belirtiyor. Prof. Dr. Sisodiya, sıcak hava dalgalarının epilepsi, felç, ensefalit, migren ve MS gibi pek çok nörolojik hastalığı şiddetlendirdiğine dikkat çekiyor. Veriler de bu durumu destekliyor; örneğin, Avrupa’da 2003 yılındaki sıcak hava dalgası sırasında kaydedilen fazla ölümlerin yaklaşık %7’si doğrudan nörolojik sorunlarla ilişkilendirilmiştir.
Beyin Neden Sıcaklığa Karşı Bu Kadar Hassas?
Beyin hücreleri, sıcaklık değişimlerine karşı son derece duyarlıdır. Vücut, beynin aşırı ısınmasını önlemek için kan dolaşımı yoluyla sürekli olarak fazla ısıyı uzaklaştırmak zorundadır. Bu mekanizma yetersiz kaldığında, beyin hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan moleküllerin işlevi bozulabilir. Aşırı sıcaklar sadece nörolojik hastalığı olanları değil, sağlıklı bireyleri de etkilemektedir. Sıcak stresi altında karar alma mekanizmaları zayıflayabilir, insanlar daha saldırgan veya depresif davranışlar sergileyebilir.
Geniş Kapsamlı Etkiler: Demans, Felç ve Doğmamış Bebekler
Sıcak hava dalgaları sırasında, Alzheimer ve diğer demans türlerine sahip bireyler arasında hastaneye başvuru ve ölüm oranlarında belirgin bir artış gözlemlenmektedir. Yaşlı bireylerin vücut ısılarını düzenleme kapasitelerinin daha düşük olması ve sıcaklığa adaptasyon yeteneklerinin sınırlı olması, onları daha savunmasız hale getirir. İklim değişikliğinin etkileri sadece mevcut nesilleri değil, geleceği de tehdit etmektedir. Araştırmalar, aşırı sıcaklığın erken doğum riskini %26 oranında artırabildiğini göstermektedir. Bu durum, bebeklerde nörogelişimsel bozukluklara zemin hazırlama potansiyeli taşımaktadır.