Türkiye Ekonomisinde Sektörel Dönüşüm: İstihdam Sanayiden Hizmete Kayıyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayınlanan “İstihdamda Sektörel Kaymalar ve Çalışan Geçişleri” başlıklı analiz, ülkedeki istihdam piyasasının dinamiklerini gözler önüne serdi. TCMB uzmanı Zeynep Yılmaz’ın kaleme aldığı rapora göre, 2025 yılı Mayıs ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde sanayi sektörünün istihdamdaki ağırlığı azalırken, hizmetler sektörünün payı önemli ölçüde arttı.
İstihdam Rakamlarında Dikkat Çeken Değişim
Analizde belirtilen verilere göre, incelenen bir yıllık süreçte dikkat çekici sektörel değişimler yaşandı. Bu dönemdeki istihdam hareketleri şu şekilde özetlendi:
- Sanayi sektörü istihdamı: Yaklaşık 157 bin kişi (yüzde 3,1) azaldı.
- İnşaat sektörü istihdamı: 83 bin kişilik (yüzde 4,6) bir artış gösterdi.
- Hizmetler sektörü istihdamı: 258 bin kişilik (yüzde 2,9) bir büyüme kaydetti.
Küresel Ekonomik Eğilimlerle Uyumlu Bir Yapı
İstihdamın sanayiden hizmetler sektörüne doğru kayması, uzun vadeli küresel trendlerle uyumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Bu dönüşüm, Türkiye ekonomisinin gelişmiş ekonomilere benzer bir yapıya evrildiğinin bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
“Ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi arttıkça, sanayi sektörünün üretim hacmi korunsa ya da artsa dahi istihdamdaki payı genellikle azalıyor. Bu gelişmede, teknolojik ilerlemeye bağlı üretkenlik artışları, tüketici tercihlerinde hizmetler lehine değişim ve küresel rekabet nedeniyle imalat süreçlerinin farklı ülkelere kayması gibi nedenler rol oynayabiliyor. Bunun bir yansıması olarak da hizmetler sektörünün istihdamdaki payı artıyor. Veriler incelendiğinde, yüksek gelirli ülkelerde hizmetlerin istihdamdaki payının Türkiye’nin oldukça üzerinde olduğu görülüyor. Benzer şekilde, Türkiye’de sanayi sektörünün toplam istihdamdaki payı yüksek gelirli ülkeler ile OECD ortalamalarından yaklaşık 5 yüzde puan daha yüksek. Ekonomik gelişmenin devamıyla birlikte Türkiye’de bu oranın giderek artması ve istihdamın dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsaması beklenebilir.”
İş Gücü Piyasasında Yüksek Hareketlilik
Analiz, Türkiye’de iş gücü piyasasının son derece hareketli olduğunu ve işini kaybedenlerin önemli bir bölümünün kısa sürede yeniden istihdama katılabildiğini ortaya koyuyor. Bu durum, imalat sanayisinden ayrılan çalışanlar için de geçerliliğini koruyor.
SGK 4A verilerine dayanan incelemeye göre, işten ayrılan yaklaşık 835 bin kişiden 191 bini (yüzde 23) takip eden ayda hemen yeni bir işe başlarken, 563 bini (yüzde 67) ise 12 ay içinde yeniden istihdam edildi. Benzer şekilde, imalat sanayinde işini kaybeden 172 bin kişiden 117 bininin (yüzde 68) tekrar iş bulması, genel geçiş oranıyla paralellik gösteriyor. Bu veriler, imalat sanayisindeki istihdam kaybının ilerleyen dönemlerde işsizlik oranında ek bir artışa neden olma olasılığının daha düşük olduğuna işaret etmektedir.