AB, Enerji Eksenini Rusya’dan ABD’ye Kaydırıyor
Avrupa Birliği (AB), enerji politikalarında Rusya’dan uzaklaşma stratejisini kararlılıkla sürdürerek, yönünü Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) çeviriyor. Mevcut durumda ABD’den yıllık yaklaşık 90-100 milyar dolarlık enerji ürünü ithal eden AB’nin, yeni anlaşmalarla birlikte önümüzdeki üç yıl boyunca bu kaleme yıllık ortalama 250 milyar dolar ayırması öngörülüyor. Bu durum, AB’nin ABD’den yaptığı yıllık enerji ithalatının yaklaşık 2,5 katına çıkması anlamına geliyor.
Söz konusu artış, AB’nin Rusya’ya yönelik enerji bağımlılığını sonlandırma hedefi doğrultusunda planlanan petrol, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve nükleer yakıt ithalatındaki büyüme beklentilerini de içermektedir.
REPowerEU Planı ve Rus Gazına Bağımlılığın Azaltılması
Mayıs 2022’de kamuoyuna duyurulan “REPowerEU” planı çerçevesinde AB, 2022 sonuna kadar Rus doğal gazı ithalatını üçte iki oranında düşürmeyi ve 2030 yılından çok daha önce Rus enerjisinden tamamen bağımsız hale gelmeyi hedeflemektedir. Bu strateji doğrultusunda, özellikle ABD’den LNG ithalatı önemli ölçüde artırılırken, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji verimliliği alanındaki yatırımlara da hız verilmiştir. 2023 yılı itibarıyla Rusya’dan AB’ye boru hatları üzerinden yapılan gaz ihracatı yüzde 80’in üzerinde bir düşüş kaydetmiştir.
Uzman Görüşü: ‘Avrupa, Rus Enerjisinden Uzaklaştı’
Konuyu AA muhabirine değerlendiren Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi, Rusya-Ukrayna savaşının AB’yi enerji tedarik kaynaklarını çeşitlendirmeye ittiğini vurguladı.
“Avrupa, büyük ölçüde Rus enerjisinden uzaklaşmış durumda. Ukrayna işgali öncesi AB’nin doğal gaz ithalatında yüzde 40’tan fazla paya sahip olan Rusya’nın bu oranı bugün yüzde 20’nin altına düştü. ABD’den yapılan ithalatlar bu dönüşümde belirleyici oldu. ABD, şu anda AB’nin toplam doğal gaz ithalatının yaklaşık yüzde 20’sini ve LNG ithalatının yarısını karşılıyor.”
Zandi, AB’nin 750 milyar dolarlık toplam enerji ithalatı hedefinin uygulanabilirliği konusunda ise bazı soru işaretleri olduğunu belirterek, “2024’te AB, ABD’den sadece 75 milyar dolarlık enerji ürünü ithal etti. Bunun da yalnızca 15 milyar doları LNG. Hedeflere ulaşmak için ciddi artış gerek.” ifadelerini kullandı. Zandi ayrıca, bu büyüklükteki harcamaların AB tarafından değil, ulusal hükümetler ve özel şirketler tarafından yönlendirileceğini savundu.
ABD LNG’si Avrupa Pazarında Hakim Olacak
Methinks Enerji Güvenliği Uzmanı John Roberts ise anlaşmanın ABD-AB enerji işbirliğinde önemli bir kilometre taşı olduğunu belirtti.
“Eğer Avrupa’yı yalnızca AB olarak tanımlar ve Norveç’i bu hesaplamalara dahil etmezsek, ABD LNG’si önümüzdeki dönemde AB’nin LNG ithalatında baskın hale gelecek.”
Roberts, LNG’de ABD’nin ağırlığı artacak olsa da Avrupa’nın petrol ihtiyacının büyük bir kısmını Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan temin etmeye devam edeceğini ekledi. Roberts, “2024’te Norveç, AB’ye ABD’den iki kat fazla gaz ihraç etti. 124,7 milyar metreküpe karşılık 60,7 milyar metreküp. Cezayir ise 44,9 milyar metreküp sağladı.” bilgisini paylaştı. Roberts, AB’nin ABD’ye yönelik 750 milyar dolarlık yatırım taahhüdünün gerçekleşmesinin, özel sektörün yatırım kararlarına ve ABD’nin sunacağı teşviklere bağlı olduğunu, bu nedenle taahhüdün somut bir yatırıma dönüşmesinin şüpheli olduğunu belirtti.