Diyarbakır’da Tesadüfi Keşif: Mezar Kazısından Tarih Fışkırdı
Diyarbakır’ın Ergani ilçesine bağlı kırsal Özbilek Mahallesi‘nde, 8 Mart’ta bir defin işlemi için yapılan mezar kazısı sırasında tarihi mozaik kalıntılarına rastlandı. Kalıntıların tarihi bir değere sahip olabileceğini düşünen mahalle sakinleri, cenazeyi farklı bir yere defnederek durumu derhal jandarma ekiplerine bildirdi.
İhbar üzerine bölgeye gelen jandarma ekipleri, alanı koruma altına alarak Diyarbakır Müze Müdürlüğü‘ne haber verdi. Aynı gün olay yerine intikal eden müze yetkilileri, yaptıkları ilk incelemelerde mozaiğin Genç Roma ve Erken Bizans dönemlerine ait olduğunu tespit etti.
Kazı Çalışmalarında Önemli Detaylar Ortaya Çıktı
Devam eden titiz çalışmalarda, mozaik zeminin üzerinde Davut Yıldızı ve Antik Yunanca yazılmış 6 satırlık bir dilekçe bulundu. Kazıların tamamlanmasının ardından yaklaşık 35 metrekarelik bu değerli alan, özel brandalarla kaplanarak ve etrafına şerit çekilerek koruma altına alındı.
“3 Haftalık Çalışmayla Mozaikli Alanı Ortaya Çıkardık”
Diyarbakır Müzesi Müdür Yardımcısı Mehmet Çelebi, keşif süreci hakkında detaylı bilgi verdi. Çelebi, yapılan kurtarma kazısının uzman bir ekiple yürütüldüğünü belirtti.
“Mart ayının başlarında Ergani İlçe Jandarma Komutanlığı’ndan gelen ihbar üzerine köyün mezarlığında bir mozaikli alan tespit ettik. Gerekli izinlerin alınmasının ardından 11 Mart’ta kurtarma kazısı çalışmalarına başladık. Restoratör, arkeolog, sanat tarihçisi gibi uzmanlardan oluşan ekibimizle yaklaşık 3 haftalık bir çalışmayla 35 metrekarelik mozaikli alanı ortaya çıkardık. Eserin Geç Dönem Roma, Erken Dönem Bizans dönemine tarihlendiğini belirledik.”
Mozaikte Davut Yıldızı ve 6 Satırlık Dilekçe
Çelebi, mozaikteki sembollerin ve yazıların önemine dikkat çekti.
“Büyük ihtimalle, bu mozaik zemin o dönemdeki bir mimari yapının, belki bir villanın zemin döşemesidir. Üzerinde geometrik motiflerin yanı sıra, içinde haç motifi bulunan bir Davut Yıldızı ortaya çıktı. Zeminde ayrıca Antik Yunanca yazılmış 6 satırlık bir dilekçe yazısı bulunuyor. Bu alan, ‘Memalan Antik Kenti’ olarak bilinen bir bölgede yer aldığı için yerinde korunması kararı alındı. İleride yapılacak daha kapsamlı kazılar için bu karar büyük önem taşıyor.”
Mezarlıktaki Defin İşlemleri Yeniden Düzenlendi
Tarihi alanın güncel mezarlıkla iç içe olması nedeniyle defin işlemlerine yönelik yeni bir karar alındığını belirten Çelebi, köylülerin endişelerinin giderildiğini ifade etti.
“Koruma Kurulu, yeni definlerin mozaikli alanın dışında, uzak bir noktada gerçekleştirilmesi yönünde karar aldı. Köy için yeni bir mezarlık alanı belirlenene kadar bu karar geçerli olacak. Yeni alan tahsis edildikten sonra mevcut alan tamamen koruma altına alınacaktır.”