Maaş Almadan Emekliliğe Hak Kazanma Koşulları Nelerdir?
Vatandaşlar tarafından sıkça merak edilen “maaş almadan emeklilik” kavramı ve koşulları, sigorta başlangıç tarihine göre farklılık göstermektedir. 08.01.2008 tarihinde sözleşmeli öğretmen olarak işe başlayıp üç çocuk sahibi olan ve 2 yıl ücretsiz izin kullanan bir okurumuzun sorusundan yola çıkarak bu konuyu aydınlatalım.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, mevzuatta “Maaş almadan emekliliğe hak kazanma” şeklinde resmi bir tanım bulunmamaktadır. Bu ifade, halk arasında emeklilik için gereken yaş dışındaki prim günü gibi koşulların tamamlanmasını ifade etmek için kullanılır.
İşe Başlama Tarihine Göre Emeklilik Şartları
Emeklilik hakkı, sigortalı olarak çalışmaya başlanan tarihe göre belirlenen koşullara bağlıdır. İşte farklı dönemlere göre emeklilik şartları:
8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 Arası İşe Girenler
- SSK’lılar (4/a): Bu dönemde işe başlayan SSK’lılar için normal emeklilik koşulu, en az 7000 prim günü ve kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşını doldurmaktır.
- BAĞ-KUR’lular (4/b): Aynı dönemde işe başlayan BAĞ-KUR’lular ise en az 9000 prim gününü tamamladıklarında kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
Bu prim günü şartlarını sağlayan kişiler, yaş haddini doldurana kadar çalışmasalar dahi, yaşları geldiğinde emekli aylığı bağlatma hakkına sahiptir. Ancak, SSK’dan emekli olmayı bekleyenlerin son 2.520 gün içinde BAĞ-KUR’lu (4/b) prim günlerinin 1260’a ulaşmamasına dikkat etmeleri gerekir; aksi takdirde SSK’dan emeklilik haklarını kaybederler.
8 Eylül 1999 Sonrası İşe Giren Memurlar (5434 Sayılı Kanun)
Bu tarihten sonra 5434 Sayılı Kanuna tabi memur olarak işe başlayanlar, 9000 prim gününü tamamladıklarında kadınlar 58, erkekler 60 yaşında normal emekliliğe hak kazanır. Prim günü yetersiz olanlar ise en az 5400 prim günleri olması şartıyla 61 yaşında kısmi emekli aylığı alabilirler. Okurumuzun durumunda, 5400 prim günü varsa, 61 yaşını doldurduğunda emekli aylığı alabilir.
Çocuk Sahibi Olmak Emeklilik Yaşını Öne Çeker mi?
Üç çocuk sahibi olmak emeklilik yaşını doğrudan öne çekmez. Ancak, doğum sonrası kullanılan ücretsiz izin sürelerini borçlanarak eksik prim günlerini tamamlama imkânı sunar. Bu durum, prim gününü tamamlamaya yardımcı olur fakat emeklilik yaşını düşürmez.
30 Nisan 2008 Sonrası İşe Başlayanlar İçin Koşullar
Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için “maaş almadan emeklilik hakkı” için gereken prim günleri şöyledir:
- 4/a (SSK) sigortalıları: 7200 prim günü
- 4/b (BAĞ-KUR) ve 4/c (Memur) sigortalıları: 9000 prim günü
Unutulmamalıdır ki, prim günü ne kadar yüksek olursa, bağlanacak emekli aylığı da o oranda artacaktır. Asgari primle yaşı bekleyenler, çalışmaya devam edenlere göre daha düşük aylık alabilirler.
Emekli Aylığını Durdurup Tekrar Çalışanların Yeni Aylığı Nasıl Hesaplanır?
Kamudan emekli olup SGDP ödeyerek tekrar çalışan bir vatandaşın, emekliliğini dondurup 5 yıl daha çalışması durumunda aylığının nasıl hesaplanacağı da önemli bir konudur. Emekli aylığı durdurularak tekrar çalışıldığında, yeni aylık hesaplaması yapılır. Örneğin, 31 Aralık 2025’te aylığınız 70.000 TL ise, 5 yıl sonra yeniden emeklilik başvurusu yaptığınızda, bu 5 yıl boyunca emekli aylıklarına yapılan genel zamlar mevcut aylığınıza yansıtılır. Ek olarak, çalıştığınız 5 yıl boyunca SGK’ya bildirilen prime esas kazancınızın yıllık ortalamasının her yıl %2’si oranında artış yapılır.
Prim Günüm 7000 Olursa Kıdem Tazminatı Alabilir miyim?
1 Haziran 2007 sigorta başlangıcı olan bir çalışanın kıdem tazminatı hakkı da sıkça sorulan sorulardandır. Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arasında olanlar, kendi istekleriyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilmek için iki koşuldan birini sağlamalıdır:
- 7000 prim gününü doldurmak.
- 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü koşulunu sağlamak.
15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle tazminat hakkı, 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için geçerlidir. Dolayısıyla, soruyu soran okurumuz 7000 prim gününü tamamladığında veya 1 Haziran 2032’de 25 yıllık sigortalılık süresini doldurduğunda kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir.