ABD Başkanı Donald Trump, bir zamanlar Asya’daki en stratejik ortaklarından biri olarak gördüğü Hindistan‘ı hedef tahtasına oturttu. Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile olan ve “kankalık” olarak nitelendirilen yakın ilişkisi, yerini adeta bir “soğuk savaşa” bırakırken, Trump’ın Asya ülkesinin ekonomisinin çökmesini “umursamayacağı” yönündeki açıklamaları gündeme bomba gibi düştü.
İlişkilerde Keskin Dönüş: Dostluktan Gerilime
Başkanlık döneminin başlarında Hindistan’ı “önemli bir müttefik” olarak tanımlayan Trump, şimdilerde Yeni Delhi’nin Rusya ile devam eden yakın ilişkileri nedeniyle mesafeli bir tutum sergiliyor. Wall Street Journal’ın haberine göre, Trump yönetimi yetkilileri ABD-Hindistan ortaklığının önemini koruduğunu belirtse de, iki ülke arasındaki ilişkiyi zedeleyen birçok faktör bulunuyor:
- Artan ticaret gerilimleri ve gümrük vergileri.
- Hindistan’ın Rusya’dan petrol ve silah alımına karşı ABD’nin yaptırım tehditleri.
- Pakistan-Hindistan çatışmasında ABD’nin rolüne ilişkin anlaşmazlıklar.
Trump’ın bu konulardaki sert kamuoyu açıklamaları, bir zamanlar Trump’ın seçim sloganını benimseyerek “Hindistan’ı yeniden büyük yapmak istiyorum” diyen Modi ile kurduğu kişisel bağı ciddi şekilde sarstı.
Hindistan merkezli Observer Research Foundation düşünce kuruluşundan Manoj Joshi, Başbakan Modi’nin bu durumdan “çok mutsuz” olduğunu vurguladı.
Trump: “Ekonomileri Benim Umurumda Değil”
Başkan Trump, son sosyal medya paylaşımlarında Hindistan’a yönelik eleştirilerini zirveye taşıdı. “Hindistan’ın Rusya ile ne yaptığı umurumda değil. İsterlerse birlikte batarlar,” diyen Trump, Rusya ile ekonomik bağlarını sürdüren ülkelere karşı ağır yaptırımlar uygulama vaadinde bulundu.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Randhir Jaiswal ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada, ABD-Hindistan ilişkilerinin “birçok geçiş ve zorluğun üstesinden geldiğini” belirterek, “Ülkelerimizin taahhüt ettiği temel gündem üzerinde odaklanmaya devam ediyoruz ve ilişkinin ilerlemeye devam edeceğinden eminiz,” ifadelerini kullandı.
Anlaşmazlıkların Merkezindeki Konular
Keşmir Ateşkesi ve ABD’nin Rolü
Mayıs ayında Keşmir’de yaşanan çatışmalar sonrası sağlanan ateşkeste ABD’nin arabulucu olduğu iddiaları, ilişkilerdeki bir diğer gerilim noktası oldu. Pakistan bu durumu memnuniyetle karşılarken, Hindistan dış müdahaleyi reddederek ateşkesin kendi çabalarıyla sağlandığını savundu. Eski Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi Lisa Curtis‘e göre, Trump’ın barış elçisi rolünü üstlenme iddiası Yeni Delhi için “utanç verici” bir durum yarattı.
Tıkanan Ticaret Anlaşması
İki ülke arasında uzun süredir müzakere edilen ticaret anlaşmasının bir türlü sonuçlandırılamaması da Trump’ın tavrını sertleştiren önemli bir etken. ABD, Hindistan’ın devasa tarım pazarını yabancı rekabete açmasını talep ediyor. Ancak 2021’deki büyük çiftçi protestoları sonrası bu konuda geri adım atan Modi için bu, iç siyasette büyük bir risk anlamına geliyor.
Rusya ile Stratejik İlişkiler
Washington’ın en büyük rahatsızlıklarından biri de Hindistan’ın Rusya’dan enerji ve silah alımını sürdürmesi. Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre, Hindistan 2020-2024 döneminde askeri teçhizatının %36’sını Rusya’dan tedarik etti. Bu oran geçmişte %80 seviyelerindeydi. ABD ise bu durumu yaptırım ve gümrük tarifesi tehditleriyle engellemeye çalışıyor.
Uzman Görüşleri ve Gelecek Senaryoları
ABD’li uzman Derek Grossman, Trump’ın bu sert tutumunun Hindistan’ı stratejik olarak yeniden Rusya’ya daha fazla yaklaştırabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Öte yandan Manoj Joshi, “Hindistan’ın Rusya’dan petrol alımını aniden durdurması ilişkileri zedeleyebilir. Ancak ABD’nin yaptırım tehditleri de benzer şekilde zarar verecektir,” diyerek durumun karmaşıklığına dikkat çekti. New York Times’a göre ise Hindistanlı yetkililer, Trump’ın tehditlerine rağmen Rus petrolü alımına devam etme niyetinde.
Trump-Modi Dönemi Sona mı Eriyor?
Henüz Şubat ayında Beyaz Saray’da sıcak mesajlarla bir araya gelen Trump ve Modi ikilisinin ilişkisi, gümrük vergileri, Rusya krizi ve Keşmir meselesiyle derin bir güvensizlik sarmalına girmiş durumda. Trump’ın Hindistan politikasındaki bu çarpıcı değişiklik, iki ülke arasındaki ilişkilerde belirsizliklerle dolu yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor.