Uzmanlardan Orman Yangını Dumanına Karşı Kritik Uyarılar
Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sinem Güngör, orman yangınları sırasında ortaya çıkan duman ve kül yağmurlarının insan sağlığı üzerindeki ciddi etkilerine dikkat çekti. Yangınların sadece bir çevre felaketi olmadığını, aynı zamanda bir halk sağlığı krizi olduğunu vurguladı.
Dumanın Vücuda Etkileri Nelerdir?
Prof. Dr. Güngör, yangın dumanının zararlarını şu sözlerle açıkladı: “Ortama salınan yoğun duman, kirli gazlar ve kül yağmurları sadece solunum sistemini değil, aynı zamanda dolaşım sistemini de etkiliyor. Sadece burun ve boğazı değil, her nefes almakla beraber akciğerin en uç bölümlerine kadar gidip, akciğere hasar verip tahriş etmekte ve hava yollarının daralmasına sebep olmakta. Bu akut dönemde ilk karşılaşma anında görüldüğü gibi uzun dönemde de sıkıntılara sebep olabilmekte.”
Güngör, yangınlar esnasında ve sonrasında havaya saçılan kül ve kurumların yağmurla yeryüzüne inmesinin hem ciltte hem de gözde tahrişe neden olduğunu belirtti.
“Akciğerde İltihaba Sebep Olabiliyor”
Yangın sırasında açığa çıkan zehirli gazların yalnızca solunum yolunu değil, cildi ve diğer sistemleri de olumsuz etkilediğini ifade eden Güngör, “Orman yangınında ortama salınan duman ve diğer zehirli tüm gazlar yangın bölgesinde yoğun olarak bulunmakla beraber, rüzgarla daha uzaklara yayılarak o bölgedeki insanları da etkiliyor. İlk başta gözde yaşarma, boğazda yanma ve batma hissi oluşturabiliyor. Kalp hastalarında çarpıntı, solunum sıkıntısı yapabiliyor. ‘İnflamasyon’ dediğimiz akciğerde iltihaba sebep olabiliyor ve uzun dönemde bu hastalarda kronik solunum rahatsızlıkları devam edebiliyor.” şeklinde konuştu.
Risk Altındaki Gruplar Kimlerdir?
Prof. Dr. Güngör, dumana maruz kalan herkesin risk altında olduğunu ancak bazı grupların daha hassas olduğunu belirtti. Özellikle kronik akciğer ve kalp hastaları, çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin semptomları daha ağır yaşayabileceğini söyledi.
Dumandan Korunmak İçin Alınacak Önlemler
Güngör, duman, kül ve zehirli gazlardan korunmak için şu hayati tavsiyelerde bulundu:
- Mümkünse dışarıyla temas kesilmeli; kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır.
- İmkan varsa iç ortamlar filtreli hava temizleyici cihazlarla temizlenmelidir.
- Dışarı çıkmak zorunluysa, partikül tutucu N95 veya eşdeğer maskeler kullanılmalıdır. Cerrahi veya bez maskeler yeterli koruma sağlamaz.
- Dış ortamdan eve gelindiğinde el ve yüz yıkanmalı, kıyafetler değiştirilmeli ve göz temizliği yapılmalıdır.
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
Prof. Dr. Güngör, dumana maruz kaldıktan sonra ortaya çıkan bazı belirtilerin ciddiye alınması ve mutlaka doktora başvurulması gerektiğini vurguladı.
Sağlıklı Bireyler İçin Uyarılar
Sağlıklı kişilerde bile ilk temas anında veya 24 saat sonrasında devam eden öksürük, nefes darlığı, boğazda veya gözde rahatsızlık gibi şikayetler varsa tıbbi yardım alınmalıdır.
Kronik Hastalar İçin Kritik Belirtiler
Kronik rahatsızlığı olanların şikayetleri daha erken ve yoğun hissedebileceğini belirten Güngör, şu durumlarda acilen doktora başvurulmasını önerdi:
- Astım hastaları: Gece uykudan uyandıran nefes darlığı, öksürük, konuşma zorluğu veya hırıltılı solunum.
- KOAH hastaları: Oksijen seviyelerinde düşme, konuşurken nefes darlığı, göğüste baskı hissi veya en ufak harekette yorgunluk.
- Kalp hastaları: Çarpıntı hissi, soğuk terleme, mevcut nefes darlığında artış veya yeni başlayan nefes darlığı.