Amerika Birleşik Devletleri ile Rusya arasındaki tansiyon, Başkan Donald Trump’ın Moskova’ya yönelik yeni bir ültimatom vermesiyle zirveye tırmandı. Trump, 8 Ağustos Cuma gününe kadar bir ateşkes sağlanamaması durumunda Rusya’ya karşı kapsamlı ekonomik yaptırımların devreye gireceğini duyurdu.
Trump’tan Rusya’ya Kritik Ültimatom
Bu gelişmenin hemen ardından Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada Trump’ın tehdidini “savaşa giden bir adım” olarak nitelendirdi ve Trump’ın “Rusya ile ültimatom oyunu” oynadığını belirtti.
Başkan Trump ise Truth Social hesabından, “Kelimeler çok önemlidir ve çoğu zaman istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Umarım bu onlardan biri olmaz” şeklinde bir mesaj yayınladı. Aynı zamanda, iki Amerikan nükleer denizaltısının ‘uygun bölgelere’ yeniden konuşlandırılması için emir verdiğini açıkladı.
Nükleer Denizaltıların Görevi Ne?
Trump, yaptığı açıklamada bu denizaltıların nükleer motorlu mu yoksa nükleer başlık taşıyan türden mi olduğunu belirtmedi. Denizaltıların konuşlandırılacağı bölgeler de, standart ABD askeri protokolüne uygun olarak gizli tutuldu.
Nükleer Güç Dengesi: ABD ve Rusya
ABD ve Rusya, dünyadaki toplam nükleer cephaneliğin yaklaşık %87‘sine sahiptir. Bu iki güç, operasyonel kullanıma hazır nükleer başlıkların ise %83’ünü kontrol etmektedir. Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu’nun raporuna göre, Soğuk Savaş sonrası yapılan ciddi azaltmalara rağmen küresel nükleer silah seviyeleri endişe verici düzeyde yüksek.
- Ocak 2025 itibarıyla: Dünya genelinde sadece 9 ülkenin toplamda yaklaşık 12.241 nükleer savaş başlığına sahip olduğu tahmin ediliyor.
- Silah Kontrol Derneği verilerine göre: ABD’nin 1.419, Rusya’nın ise 1.549 stratejik başlığı çeşitli bombardıman uçakları ve füzeler üzerinde konuşlandırılmış durumda.
ABD, ilk nükleer testini Temmuz 1945‘te gerçekleştirmiş ve bir ay sonra Hiroşima ve Nagazaki’ye atom bombası atmıştı. Sovyetler Birliği ise ilk nükleer denemesini dört yıl sonra yapmıştı.
Denizaltı Filoları: Kim Daha Üstün?
ABD Donanması’nın Gücü
2025 itibarıyla ABD Donanması, 71 adet nükleer güçle çalışan denizaltıya sahip olup bu alanda dünyanın en büyük filosuna sahiptir. Bu filo; 14 Ohio sınıfı balistik füze denizaltısı (SSBN), 4 Tomahawk füzeleriyle donatılmış Ohio sınıfı güdümlü füze denizaltısı (SSGN) ve yaklaşık 53 adet hızlı saldırı denizaltısından oluşmaktadır.
Rusya’nın Denizaltı Kapasitesi
Rus Donanması’nın ise 30’dan az nükleer güçle çalışan denizaltısı bulunmaktadır. Bu envanterde yaklaşık 10 adet stratejik SSBN (modern Borei ve eski Delta IV sınıfları), stratejik füze taşıyan kruvazörler ve yaklaşık 6 Akula sınıfı saldırı denizaltısı yer alıyor. Rusya, filosunu yeni nesil Yasen-M sınıfı denizaltılarla modernize etme çabası içindedir.
Rusya’dan Yanıt Geldi mi?
Kremlin veya Medvedev, Trump’ın nükleer denizaltıları hareket ettirme kararına henüz resmi bir yanıt vermedi. Ancak Rus parlamentosundan Viktor Vodolatsky, Rusya’nın “dünyadaki denizlerde ABD’den çok daha fazla nükleer denizaltıya sahip olduğunu” ve ABD denizaltılarının “uzun süredir kontrol altında” olduğunu iddia ederek özel bir tepkiye gerek olmadığını savundu.
Putin’den ‘Hayal Kırıklığı’ Yorumu
Geçtiğimiz ay Trump’ın Putin’den ‘hayal kırıklığına uğradığına’ dair sözlerine Cuma günü dolaylı bir yanıt veren Putin, “Birinin yaşadığı hayal kırıklıkları, genellikle yüksek beklentilerden kaynaklanır. Bu, genel geçer bir kuraldır” dedi. Putin, Kiev ile “kalıcı ve istikrarlı bir barış” istediğini belirtse de bu süreci hızlandıracak bir adım sinyali vermedi.
Bu Adım Gerilimi Artırır mı?
2017’de Trump, benzer bir hamleyle iki nükleer denizaltıyı Kore Yarımadası’na göndermiş ve bu adım gerilimi düşürerek Kuzey Kore lideri Kim Jong Un ile bir zirveye zemin hazırlamıştı. Ancak bu son hamlenin Putin ile yeni bir görüşmeye yol açıp açmayacağı belirsizliğini koruyor.
Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu Nükleer Bilgi Projesi direktörü Hans M. Kristensen, Al Jazeera’ya yaptığı açıklamada Trump’ın adımını “retorik düzeyde ve potansiyel olarak gerilimi tırmandırıcı” olarak değerlendirdi. Kristensen, “Zorluklara rağmen, ABD-Rusya ilişkileri nükleer silahların doğrudan rol oynadığı bir seviyede değil. Onlar yalnızca arka planda caydırıcı unsur olarak varlar” diye ekledi.