Popüler Sağlık Tavsiyeleri Bilimsel Olarak Ne Kadar Geçerli?
Son zamanlarda yapılan bir araştırma, günde 10 bin adım atma hedefinin bir sağlık ütopyası olmayabileceğini öne sürerek toplu bir rahatlamaya neden oldu. Bu gelişme, aslında günde 7 bin adımın bile yeterli olabileceği haberiyle birleşince, sıkı sıkıya bağlı kaldığımız diğer sağlık hedeflerini de sorgulamamıza yol açtı. Peki, uzmanlar bu konuda ne diyor? Yaygın sağlık tavsiyelerini ve bilimsel dayanaklarını mercek altına alıyoruz.
Günde 6-8 Bardak Su İçmek Gerçekten Gerekli mi?
İngiltere Sağlık Hizmetleri Kurumu (NHS), yetişkin bir bireyin günde ortalama altı ila sekiz bardak (1,5-2 litre) su içmesini önermektedir. Ancak Edinburgh Üniversitesi’nden böbrek uzmanı Prof. Neil Turner, bu konuda daha esnek olunabileceğini belirtiyor.
“Bedenlerimiz her şeyi doğru yapmak üzere kurulmuştur. Acıktığımızda yeriz, nefes almamız gerektiğinde nefes alırız ve susadığımızda içeriz. Farelerin ne kadar içmeleri gerektiğini söyleyen yanıp sönen su şişelerine ihtiyaçları yok. Neden bizim olsun ki?”
Prof. Turner’a göre, sağlıklı bireyler için vücudun susuzluk sinyalini dinlemek yeterlidir. İdrar renginin koyu olması, böbreklerin görevini yaptığının bir göstergesidir ve panik yapmayı gerektirmez. Ancak performans beslenme uzmanı Dr. Linia Patel, özellikle kadınlar için 1,5 ila 2 litre su hedefinin önemli olduğunu vurguluyor. Patel, yorgunluk, kabızlık ve beyin sisi gibi semptomların yetersiz su tüketimiyle ilişkili olabileceğini ve bu durumun düzenli su içerek kolayca düzeltilebileceğini ifade ediyor.
Her Gece En Az 7 Saat Uyku Şart mı?
Uyku konusunda uzmanlar daha net bir tavır sergiliyor. NHS, yetişkinler için her gece yedi ila dokuz saat arasında uyku öneriyor. Uyku bozuklukları uzmanı Prof. Ama Johal, uykunun hayati önem taşıdığını ve yetersiz uykunun yaşam süresini kısaltabileceğini belirtiyor.
“Kanıtlar ortada. Yeterli uykunun sağlık açısından birçok faydası olduğunu gösteren çok sayıda araştırma var. İyi bir gece uykusu, yani en az yedi saatlik kaliteli bir uyku, obezite, diyabet, depresyon riskini azaltır ve son olarak ölüm oranlarını düşürür.”
Prof. Johal, gecede beş saatten az uyuyanların erken ölüm riskinin daha yüksek olduğunu gösteren bir araştırmaya dikkat çekiyor ve önerilen sürenin altına inilmemesi gerektiğini vurguluyor. Gün içi şekerlemelerin ise gece uykusunu olumsuz etkileyebileceğini ekliyor. Ancak, uykusuz kalınan bir gecenin ardından yapılan kısa bir şekerlemenin beyni genç tutabileceğine dair çalışmalar da mevcut.
Haftada 150 Dakika Egzersiz ve İki Kuvvet Antrenmanı Gerçekçi mi?
Manchester’da yaşayan ve yürüyüş yapmayı seven Emily ve Lucy, anksiyete nedeniyle uyku sorunları yaşasalar da egzersiz hedeflerine ulaşıyorlar. NHS, haftada 150 dakika egzersiz ve iki kuvvet antrenmanı seansı öneriyor. Spor beslenme uzmanı Dr. Sinead Roberts, bu hedeflere pragmatik yaklaşmak gerektiğini söylüyor.
“Kurallar aptalların itaati ve bilge insanların rehberliği içindir. Hiçbir şey yapmayan arkadaşlarım var ve bu gerçekten belli oluyor. Ancak haftada bir kuvvet seansı ve orta düzeyde egzersiz yapıyorsanız, bu kesinlikle iyi bir şeydir. Yapabiliyorsanız daha fazlasını yapmaya çalışın.”
Dr. Roberts, sağlıklı kalmak için yapılan her aktivitenin önemli olduğunu ve bu hedeflerin birbiriyle bağlantılı olduğunu belirtiyor. Önemli olanın, kendinize aşırı baskı yapmadan hayat tarzınıza uygun bir denge bulmak olduğunu vurguluyor.
Günde 10 Dakika Bilinçli Farkındalık Yeterli mi?
NHS, Every Mind Matters kampanyası aracılığıyla günde 10 dakika bilinçli farkındalık (mindfulness) egzersizi öneriyor. Bu pratik, dikkati geçmiş veya gelecekten alıp şimdiki ana odaklamayı, düşünceleri yargılamadan gözlemlemeyi içerir. Yapılan bazı araştırmalar, bu tür aktivitelerin zihinsel sağlığa olumlu etkileri olabileceğini ve hatta beynin yapısını değiştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.