Türkiye’den Bilim ve Teknolojide Tarihi Adım: İlk Sinkrotron Işığı Üretildi
Türkiye, bilimsel altyapısını güçlendiren dev bir adım atarak ilk sinkrotron ışığını başarıyla üretti. Bu önemli gelişme, İsviçre’deki CERN modelinden esinlenerek Ürdün’de kurulan Ortadoğu Sinkrotron Işığı Deneysel Bilim ve Uygulamaları Uluslararası Merkezi’nde (SESAME) hayata geçirilen “SESAME X-Işını Türk Demet Hattı Projesi” ile sağlandı.
TENMAK Koordinasyonunda Milli Başarı: TXPES Demet Hattı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı TENMAK koordinasyonunda yürütülen proje, Türkiye’nin ilk sinkrotron demet hattı olan Türk Yumuşak X-Işını Fotoelektron Spektroskopisi (TXPES) demet hattından ilk ışığın alınmasıyla başarıya ulaştı. Bu kabiliyet, Türkiye’ye dünyanın sayılı laboratuvarlarında bulunan bir analiz altyapısı kazandırdı. Eskiden yurt dışında ve dış gözlemcilere açık yapılan atom altı testler, artık tamamen Türkiye’nin kontrolünde olacak.
Savunma Sanayiinden Tıbba Geniş Uygulama Alanları
Büyük bir ışık kaynağı etrafında 30-35 farklı noktadan ışın yayan TXPES demet hattı; kimya, fizik, havacılık, tıp, eczacılık ve özellikle savunma sanayii gibi stratejik alanlarda çalışan araştırmacılara hizmet verecek. Uzmanlar, teknolojinin önemini şu sözlerle açıklıyor:
“Karanlık bir odaya girdiğinizde nasıl bir fener ile etrafınızı görebiliyorsanız, malzemelerdeki atom altı parçacıkları görebilmek için de sinkrotron ışığına ihtiyacınız bulunmaktadır. Bu sinkrotronu malzemeye yansıttığınızda malzemenin yapı taşlarını görebiliyorsunuz.”
Milli Muharip Uçak İçin Görünmezlik Kaplaması
Bu ileri teknoloji sayesinde Türkiye, yüzey bilimi, enerji malzemeleri ve nanomalzemeler gibi alanlarda eşsiz bir hassasiyetle yapısal analiz, kalite kontrol ve ürün geliştirme çalışmaları yürütebilecek. Teknolojinin en dikkat çekici kullanım alanlarından biri ise savunma sanayii olacak. Başta milli muharip uçağı olmak üzere stratejik platformları radarlarda görünmez kılacak özel boya kaplamalarının geliştirilmesi bu teknoloji ile mümkün hale gelecek.