Stratejik Enerji Anlaşması: AB Rotasını ABD’ye Çeviriyor
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği (AB) ile enerji alanında devasa bir ticaret anlaşmasına imza atıldığını açıkladı. Anlaşma, AB’nin 750 milyar dolarlık enerji ürünü alımını ve ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdünü içeriyor. Bu hamle, AB’nin enerjide Rusya’ya olan bağımlılığını azaltma ve stratejik eksenini ABD’ye kaydırma politikasının en somut adımlarından biri olarak öne çıkıyor.
Mevcut durumda AB, ABD’den yıllık yaklaşık 90-100 milyar dolarlık enerji ürünü ithal ederken, yeni anlaşma ile bu rakamın önümüzdeki üç yıl boyunca yıllık ortalama 250 milyar dolara yükselmesi hedefleniyor. Bu, AB’nin ABD’den yapacağı yıllık enerji ithalatının yaklaşık 2,5 katına çıkması anlamına geliyor. Bu artış, özellikle petrol, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve nükleer yakıt alımlarını kapsıyor.
REPowerEU Planı ve Enerji Bağımsızlığı Hedefi
AB’nin bu stratejisi, Mayıs 2022’de duyurulan “REPowerEU” planı ile uyumlu bir şekilde ilerliyor. Planın temel hedefleri şunlardır:
- Yıl sonuna kadar Rus doğal gazı ithalatını üçte iki oranında azaltmak.
- 2030 yılından çok daha önce Rus enerjisinden tamamen bağımsız hale gelmek.
Bu hedefler doğrultusunda, AB bir yandan ABD’den LNG ithalatını artırırken, diğer yandan yenilenebilir enerji kaynaklarına ve enerji verimliliği projelerine yönelik yatırımlarını hızlandırmış durumda.
Uzmanlar Anlaşmayı Nasıl Yorumluyor?
Konuyla ilgili değerlendirmeler, anlaşmanın potansiyeli ve gerçekçiliği üzerine farklı bakış açıları sunuyor.
Moody’s Analytics: “Hedeflere Ulaşmak İçin Ciddi Artış Gerek”
Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi, Rusya-Ukrayna savaşının Avrupa’yı enerji tedarikini çeşitlendirmeye ittiğini vurguladı.
“Avrupa, büyük ölçüde Rus enerjisinden uzaklaşmış durumda. Ukrayna işgali öncesi AB’nin doğal gaz ithalatında %40’tan fazla paya sahip olan Rusya’nın bu oranı bugün %20’nin altına düştü. ABD’den yapılan ithalatlar bu dönüşümde belirleyici oldu. ABD, şu anda AB’nin toplam doğal gaz ithalatının yaklaşık %20’sini ve LNG ithalatının yarısını karşılıyor.”
Ancak Zandi, 750 milyar dolarlık ithalat hedefinin iddialı olduğunu belirterek, “2024’te AB, ABD’den sadece 75 milyar dolarlık enerji ürünü ithal etti. Bunun da yalnızca 15 milyar doları LNG. Hedeflere ulaşmak için ciddi artış gerek. AB’nin ABD’ye 600 milyar dolarlık ek yatırım yapacağı yönündeki iddiaların da büyük ölçüde boş bir vaat olduğunu düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
Enerji Güvenliği Uzmanı: “ABD LNG’si Baskın Hale Gelecek”
Methinks Enerji Güvenliği Uzmanı John Roberts ise anlaşmanın ABD-AB enerji iş birliğinde önemli bir adım olduğuna dikkat çekti. Roberts, “Eğer Avrupa’yı yalnızca AB olarak tanımlar ve Norveç’i bu hesaplamalara dâhil etmezsek, ABD LNG’si önümüzdeki dönemde AB’nin LNG ithalatında baskın hale gelecek” dedi. Roberts, Avrupa’nın petrol ihtiyacını ise büyük oranda Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan karşılamaya devam edeceğini belirtti. Güncel verilere göre 2024’te Norveç, 124,7 milyar metreküplük ihracatıyla AB’ye ABD’den (60,7 milyar metreküp) iki kat daha fazla gaz sağladı. Cezayir’in ihracatı ise 44,9 milyar metreküp oldu. Roberts, transatlantik enerji ilişkilerinin geleceğinin ekonomik gerçeklere ve düzenleyici çerçevelere bağlı olacağını ekledi.