Kilo Vermenin Anahtarı: Ev Yemekleri mi, İşlenmiş Gıdalar mı?
İngiltere’de gerçekleştirilen yeni ve dikkat çekici bir araştırma, kilo verme sürecinde beslenme alışkanlıklarının önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Çalışmaya göre, evde minimal düzeyde işlenmiş gıdalarla hazırlanan yemekleri tüketen bireyler, sağlıklı olarak etiketlenen hazır ve ultra işlenmiş gıdalarla beslenenlere kıyasla belirgin şekilde daha fazla kilo veriyor.
Gıda uzmanları, dünya genelinde her sekiz kişiden birini etkileyen obezite krizinin temel nedenlerinden biri olarak uzun süredir ultra işlenmiş gıdaları işaret ediyor. Bu gıdalar genellikle yüksek oranda doymuş yağ, şeker ve tuz içerir. Cipsler, dondurulmuş yemekler ve işlenmiş et ürünleri bu kategoriye girerken, kepekli dilimlenmiş ekmek gibi bazı temel gıdaların da ultra işlenmiş sayılabileceği belirtiliyor. Bu durum, sağlığımız için belirleyici olanın gıdanın içeriği mi yoksa işlenme süreci mi olduğu tartışmasını alevlendiriyor.
Nature Medicine’de Yayımlanan Araştırmanın Bulguları
Nature Medicine dergisinde yayımlanan çalışma, minimal düzeyde işlenmiş gıdaların kilo kaybı için daha etkili olduğunu, ancak beslenme kurallarına uygun hazırlanan ultra işlenmiş gıda diyetlerinin de sağlıklı olabileceğini ortaya koyuyor.
İngiliz Kalp Vakfı beslenme sorumlusu Tracy Parker, “Ultra işlenmiş gıdaları diyetimizden tamamen çıkarmak çoğumuz için gerçekçi değil. Ancak dengeli bir beslenme düzenine ek olarak taze veya evde hazırlanmış yemekler gibi daha az işlenmiş gıdaların tercih edilmesi, ilave faydalar sağlayabilir,” diyerek konunun önemine dikkat çekiyor.
Klinik Araştırmanın Metodolojisi ve Sonuçları
Bulgular, İngiltere’de 55 yetişkinin katıldığı küçük ölçekli bir klinik araştırmaya dayanıyor. Katılımcıların çoğu, obezite kategorisine giren yaklaşık 33’lük bir vücut kitle indeksine (BMI) sahipti. Deneyde katılımcılar iki gruba ayrıldı:
- Grup 1: Ev yapımı bolonez spagetti veya yulaf gibi minimal işlenmiş gıdalardan oluşan bir diyet.
- Grup 2: Hazır lazanya veya kahvaltılık gevrekler gibi ultra işlenmiş gıdalardan oluşan bir diyet.
Dört haftanın sonunda gruplar diyetlerini değiştirdi. Her iki diyet de İngiltere’nin sağlık rehberlerine uygun olarak planlanmıştı. Sonuçta her iki grup da kilo verdi, ancak minimal işlenmiş diyetle beslenenler yaklaşık iki kat daha fazla kilo kaybı yaşadı. Bu grup vücut ağırlıklarının ortalama %2’sini kaybederken, ultra işlenmiş diyetle beslenenlerde bu oran %1’de kaldı.
Uzmanların Değerlendirmeleri ve Gelecek Perspektifi
University College London’dan araştırmacı Samuel Dicken, “Yüzde 2’lik bir azalma çok büyük görünmeyebilir, ancak bu yalnızca sekiz haftada ve kişilerin kalori alımını bilinçli olarak kısıtlamadığı bir süreçte gerçekleşti. Zaman içinde bu fark daha da belirginleşecektir,” dedi. Araştırmacılar, bir yıl boyunca aynı diyetlerin uygulanması durumunda, minimal işlenmiş gıdalarla beslenen erkeklerin vücut ağırlıklarının ortalama %13’ünü kaybedebileceğini öngörüyor.
Reading Üniversitesi’nden Profesör Gunter Kuhnle ise farklı bir bakış açısı sunuyor:
“Çalışmanın en ilginç sonucu, her iki kolda da katılımcıların kilo vermesidir – bu da ultra işlenmiş gıdaların kilo alımına neden olduğu iddialarıyla çelişmektedir. Bulgular, mevcut beslenme önerilerini karşılayan bir diyetin, ultra işlenmiş olsun ya da olmasın, kilonun korunması için zararlı olmadığını göstermektedir.”
Çalışmanın yazarlarından Dr. Chris van Tulleken ise obezitenin temel nedenlerinden birinin “ucuz, sağlıksız gıdaların geniş çapta bulunabilirliği” olduğunu belirterek, uyarı etiketleri, pazarlama kısıtlamaları ve vergiler gibi politik eylemlerle sağlıksız seçeneklerin daha az cazip hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. Bu yaklaşımın, odağı bireysel sorumluluktan çevresel etkenlere kaydıracağını belirtti.