Her Üç Kişiden Birini Etkileyen “Hareket Nefreti”: Misokinezi Nedir?
Kanada’daki British Columbia Üniversitesi (UBC) tarafından yürütülen yeni bir araştırma, toplumun yaklaşık üçte birinin, başkalarının küçük ve tekrarlayan hareketlerini görmekten dolayı ciddi bir olumsuz duygusal tepki yaşadığını ortaya koydu. Bilim dünyasında “misokinezi” olarak adlandırılan bu durum, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebiliyor.
Misokinezi: Kelime Anlamıyla “Hareket Nefreti”
İlk defa 2021 yılında bilimsel olarak detaylı bir şekilde tanımlanan misokinezi, kelime anlamı olarak “hareket nefreti” demektir. 2021’de Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışmanın baş yazarı psikolog Sumeet Jaswal, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Misokinezi, bir başkasının el ya da ayak gibi uzuvlarını amaçsızca, tekrarlayan şekilde hareket ettirmesini görmekle tetiklenen yoğun bir olumsuz duygusal tepkidir.”
Bu rahatsızlık, genellikle işitsel uyaranlara (çiğneme sesi gibi) karşı gelişen misofoni ile benzerlik gösterse de, misokinezide temel tetikleyici görseldir, yani hareketin kendisidir.
Toplumda Ne Kadar Yaygın?
Araştırmacılar, 4.100’den fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirdikleri bir dizi deneyde, bu durumun ne kadar yaygın olduğunu inceledi. Sonuçlar oldukça dikkat çekiciydi: Katılımcıların yaklaşık yüzde 33’ü, günlük hayatta karşılaştıkları bu tür kıpırdanma ve tekrarlayan hareketlerden rahatsızlık duyduğunu belirtti.
Psikolog Todd Handy‘e göre, bu durum bireyleri sosyal ilişkilerde, iş ortamında ve eğitim hayatında olumsuz etkileyebilir. Misokinezi yaşayan kişilerde öfke, anksiyete ve huzursuzluk gibi tepkiler görülebilirken, bazıları bu nedenle sosyal ortamlardan kaçınma eğilimi gösterebiliyor.
Rahatsızlığın Arkasındaki Potansiyel Neden: Ayna Nöronlar
Araştırmacılar, bu ilginç rahatsızlığın arkasında beyindeki ayna nöronların rol oynayabileceğini öne sürüyor. Sumeet Jaswal bu mekanizmayı şöyle açıklıyor:
“Ayna nöronlar, bir hareketi sadece biz yaptığımızda değil, aynı zamanda o hareketi yapan başka birini gördüğümüzde de aktifleşir. Örneğin, birinin canı yandığında bizim de benzer bir tepki vermemiz bu yüzdendir.”
Bu teoriye göre, misokinezi hastası bir kişi, kıpırdanan birini gördüğünde o kişinin endişe ve kaygı halini kendi beyninde yansıtarak istemsizce huzursuz olabilir. Ayrıca, 2024’te yapılan ek bir çalışma, misokinezi yaşayan bireylerin dikkatlerini bir uyarandan ayırmakta zorlandığını, bu nedenle sorunun dikkat dağınıklığından çok dikkatini koparamama olduğunu göstermiştir.
“Yalnız Değilsiniz”: Bu Gerçek ve Yaygın Bir Sorun
Bilimsel araştırmalar henüz yeni olsa da mevcut veriler, misokinezinin yaygın, gerçek ve psikolojik olarak etkili bir durum olduğunu kanıtlıyor. Uzmanlar, bu durumdan mustarip olanların yalnız olmadığını vurguluyor. Todd Handy, bu kişilere şu mesajı veriyor: “Yalnız değilsiniz. Bu sorun sandığınızdan çok daha yaygın ve yaşadığınız şey gerçek.”