İran’dan Tarihi Karar: Ulusal Para Biriminden Dört Sıfır Siliniyor
İran Parlamentosu Ekonomi Komisyonu, ülkedeki finansal işlemleri basitleştirmek ve para biriminin itibarını yeniden tesis etmek amacıyla uzun süredir beklenen bir adımı attı. Yapılan oylama sonucunda, ulusal para birimi rial’den dört sıfır atılması planı yeniden kabul edildi.
Parlamento Onayladı: Rial Korumasıyla Dört Sıfır Kaldırılacak
Parlamentonun resmi haber sitesi ICANA’da yer alan bilgilere göre, Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyni, konuya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Hüseyni, “Bugünkü ekonomi komisyonu toplantısında ‘rial’ adının ulusal para birimi olarak korunması ve dört sıfırın kaldırılması kararlaştırıldı” ifadelerini kullanarak değişikliği resmen duyurdu. Bu gelişme, İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin‘in mayıs ayında riyalin küresel ekonomide “olumlu bir imaja sahip olmadığı” yönündeki eleştirilerinin ardından geldi ve planın uygulanacağının sinyallerini vermişti.
Yeni Para Birimi Sistemi Nasıl Olacak?
Hayata geçirilecek yeni sistemle birlikte para biriminin yapısı da değişecek. Önerilen düzenlemeye göre;
- Yeni 1 rial, mevcut değer üzerinden 10.000 riale eşit olacak.
- Yeni 1 rial, aynı zamanda 100 “gheran” birimine bölünecek.
Ekonomik Krizin Ortasında Radikal Değişim
Bu önemli para reformu, İran’ın yüksek enflasyon, para birimindeki hızlı değer kaybı ve ağır uluslararası yaptırımların yol açtığı ekonomik baskılarla mücadele ettiği kritik bir dönemde gerçekleştiriliyor. Hükümet, bu adımla ekonomik istikrarı sağlamayı hedefliyor.
Piyasa Değeri ve Günlük Kullanımda “Toman” Gerçeği
Serbest piyasada riyalin değeri oldukça düşük seviyelerde seyrediyor. Pazar günü itibarıyla 1 ABD doları, yaklaşık 920 bin riyal seviyesinden işlem görüyordu. Ancak halk, günlük alışverişlerde ve işlemlerde riyal yerine fiili bir standart haline gelen tomanı kullanıyor. 1 toman, 10 riyale eşit kabul ediliyor.
Yaptırımlar ve Siyasi Gelişmelerin Etkisi
The New Arab’ın haberine göre, İran ekonomisi, 2018 yılında dönemin ABD Başkanı Donald Trump‘ın nükleer anlaşmadan çekilerek kapsamlı yaptırımları yeniden uygulamaya koymasıyla büyük bir dar boğaza girmişti. Trump’ın bu yıl yeniden göreve gelme olasılığı, “azami baskı” politikasının geri dönebileceği endişelerini ve Tahran üzerindeki ekonomik yükü artırmıştı. Haziran ayında ise, selefi Abdolnaser Hemmati’nin ekonomik krizleri yönetemediği gerekçesiyle görevden alınmasının ardından Ali Madanizadeh yeni ekonomi bakanı olarak onaylanmıştı. Bu süreç, İsrail’in İran’ın nükleer ve askeri altyapısına yönelik saldırılarıyla başlayan ve 12 gün süren kanlı bir çatışmanın yaşandığı bir döneme denk gelmişti.