Kanser Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
Uluslararası sağlık otoriteleri tarafından yapılan kapsamlı araştırmalar, kanser gelişim riskini önemli ölçüde artıran bir dizi faktörü ortaya koymaktadır. Bu faktörlerin bilinmesi, korunma ve erken teşhis için kritik öneme sahiptir. İşte kanseri tetikleyebilecek başlıca risk faktörleri:
Yaşam Tarzı ve Çevresel Etkenler
- Tütün Kullanımı: Sigara ve diğer tütün ürünleri, başta akciğer kanseri olmak üzere gırtlak, ağız ve yemek borusu gibi birçok kanser türünün en temel nedenidir.
- Aşırı Alkol Tüketimi: Düzenli ve yüksek miktarda alkol alımı, ağız, boğaz, karaciğer, meme ve kolon kanserleri ile doğrudan ilişkilendirilmiştir.
- Sağlıksız Beslenme ve Hareketsizlik: Düşük meyve-sebze tüketimi, işlenmiş gıdaların yoğun olduğu bir diyet ve fiziksel aktivite eksikliği sonucu ortaya çıkan obezite, kanser riskini belirgin şekilde artırır.
- Radyasyona Maruz Kalma: Korunmasız şekilde uzun süre güneşe maruz kalmak (UV radyasyonu) veya röntgen gibi iyonlaştırıcı radyasyona temas, özellikle cilt kanseri riskini yükseltir.
- Çevresel ve Mesleki Maruziyetler: Hava kirliliği, asbest, benzen gibi kimyasal maddelere solunum veya temas yoluyla maruz kalmak, belirli iş kollarında çalışanlar için ciddi bir risk faktörüdür.
Biyolojik ve Genetik Faktörler
- Kronik Enfeksiyonlar: Bazı virüs ve bakteriler kansere zemin hazırlayabilir. HPV (İnsan Papilloma Virüsü), hepatit B ve C virüsleri ile mide ülserine de yol açan Helicobacter pylori bakterisi bu duruma örnektir.
- Aile Öyküsü (Genetik Yatkınlık): Birinci derece akrabalarında belirli kanser türleri bulunan bireylerde, kalıtsal genler nedeniyle risk artışı gözlemlenebilir.
- İleri Yaş: Yaş ilerledikçe, hücrelerin DNA’sında meydana gelen ve vücudun onaramadığı mutasyonların birikmesi, kanser gelişme olasılığını artırır.
- Zayıf Bağışıklık Sistemi: HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini baskılayan hastalıkları olanlar veya organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanan kişiler, bazı kanser türlerine karşı daha savunmasız hale gelir.