KDK’dan Zincir Marketlere Poşet Uyarısı: Tüketiciye Dayatma Yapılamaz
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), tüketicilere plastik poşet yerine sadece daha maliyetli olan kağıt ve bez çanta seçeneklerini sunan zincir marketler hakkında önemli bir tavsiye kararı yayımladı. KDK, bu uygulamanın tüketiciye seçim hakkı tanımadığını ve ekonomik bir külfet yarattığını belirterek, ilgili marketlerin denetlenmesi ve gerekli yaptırımların uygulanması için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na tavsiyede bulundu.
Şikayet Süreci Nasıl Başladı?
Karar, bir vatandaşın zincir marketten yaptığı alışveriş sırasında yaşadığı sorun üzerine KDK’ya başvurmasıyla tetiklendi. Alışveriş sonrası kasiyerden plastik poşet talep eden tüketici, markette yalnızca kağıt ve bez çanta satıldığı yanıtını aldı. Bu durumun, plastik poşetlerin ücretlendirilmesine ilişkin yasal düzenlemelere aykırı olduğunu düşünen vatandaş, marketlerin denetlenmesi ve mevzuata uygun hareket etmelerinin sağlanması için Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdu.
Bakanlığa ‘Denetim ve Yaptırım’ Tavsiyesi
KDK, başvuruyu incelemesinin ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yönelik bir tavsiye kararı hazırladı. Kararda, “Zincir marketlerde yasal yükümlülüklere aykırı olarak plastik poşet satışı yapılmamasının idari denetim kapsamına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması” gerektiği vurgulandı.
Kararda, uygulamanın “Zorunlu ve ekonomik külfet yaratan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır” denildi ve “Poşete nazaran daha yüksek ücret karşılığı yalnızca kağıt torba sunulması suretiyle tüketiciye seçenek bırakılmaması, düzenleyici hükümlerin özüne ve ruhuna aykırıdır” ifadelerine yer verildi.
Mevzuat Ne Diyor?
KDK’nın kararında, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar‘a atıfta bulunuldu. Bu düzenlemelerin, marketlerin plastik poşet satışını tamamen durdurarak müşterileri sadece “kağıt, file ve bez” gibi daha pahalı alternatiflere yönlendirmesine izin vermediği açıkça belirtildi. Kurum, marketlerin hem yasal bir zorunluluk olan plastik poşeti sunması hem de çevre dostu alternatifleri bir seçenek olarak bulundurması gerektiğini ifade etti.
Kararda son olarak, “Plastik poşet tedarik ve satışının yeniden sağlanması, buna paralel olarak da alternatif taşıma ekipmanlarının da sunulmaya devam edilmesi gereklidir” denilerek mevcut durumun düzeltilmesi gerektiği net bir şekilde ortaya konuldu.
