Ev sahibi ve kiracı arasındaki anlaşmazlıklar, artık yalnızca kira bedelleri veya artış oranlarıyla sınırlı kalmıyor. Son dönemde artan şikayetler, eşyalı kiralık evlerdeki demirbaşların ve mobilyaların da ciddi birer sorun kaynağı haline geldiğini gösteriyor. Kiracıların taşınırken evdeki eşyaları da beraberinde götürdüğü vakalar, hem Türkiye’de hem de yurt dışında endişe verici bir şekilde artıyor.
Avustralya’da Yaşanan Şaşırtıcı Olay: “Her Gün Kullanıyordum, Benim Sandım”
Avustralya’da yaşanan bir olay, bu tartışmaları yeniden alevlendirdi. Bir ev sahibi, mobilyalı olarak kiraladığı dairesinden taşınan Katie isimli kiracısının, değeri 2 bin doları aşan buzdolabı, çamaşır makinesi ve bulaşık makinesini de götürdüğünü fark etti. Ev sahibinin şaşkınlıkla “Buzdolabı nerede?” diye sorması üzerine kiracı, “Ah, ben aldım. Çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi de aynı şekilde” yanıtını verdi.
Ev sahibinin, eşyaların kira sözleşmesine dahil olduğunu hatırlatmasına karşın Katie’nin savunması ise oldukça ilginçti: “Evet ama onları her gün kullanıyordum. Bunların benim olduğunu sanıyordum?” Kiracı, eşyaları yeni evine çoktan taşıdığını belirterek iade etmeye yanaşmadı. Olayı sosyal medyada paylaşan emlak stratejisti Jack Rooke, duruma şu sözlerle tepki gösterdi:
“1000 sterlin (yaklaşık 2.040 Avustralya doları) değerinde ev aleti çaldı… Sonra ev sahibine bunun dramatik olduğunu söyledi. Ve insanlar hâlâ ev sahiplerinin kötü adamlar olduğunu söylüyor.”
Benzer Vakalar Türkiye’de de Artıyor
Avustralya’daki olay münferit değil. Türkiye’de de kiracıların eşyaları alıp götürdüğü, hatta sattığı birçok vaka medyaya yansıyor. İşte Türkiye’den bazı çarpıcı örnekler:
Bursa’da Antika Eşyaları Satışa Çıkardı
Bursa Mudanya’da emekli öğretmen M.Y., eşyalı evini kiralayan E.K. tarafından dolandırıldı. Kiracı, evden taşındıktan sonra M.Y., dedesinden kalma antika radyo ve plak kabininin internette satışa çıkarıldığını gördü. M.Y., “Bu, güveni kötüye kullanma değil, doğrudan dolandırıcılık” dedi.
Mudanya’da Bavulla Kaçarken Yakalandı
Yine Mudanya’da bir başka ev sahibi, kiracısının birkaç gün sonra elinde bavulla evi terk ettiğini ve bazı eşyaların eksik olduğunu fark etti. Kiracı, “Anahtarı doğalgaz kutusunun üstüne bıraktım” dedikten sonra sırra kadem bastı.
Adana’da Evin Kapılarını Bile Söktü
Adana Sarıçam’da H.C.T. isimli kiracının, evdeki koltuk, kombi, klima, petekler ve hatta kapı, pencere ve mutfak dolaplarını bile sattığı iddia edildi. Kiracının, “Evi yeniliyorum” bahanesiyle mobilyacılarla anlaştığı ortaya çıktı.
Çanakkale’de Klimayı Götürdü
Çanakkale’de mahkeme kararıyla boşaltılan eşyalı bir dairede ev sahibi, harabeye dönmüş bir manzarayla karşılaştı. Kiracının mutfak dolapları, yatak ve perdelerin yanı sıra klimayı da söküp götürdüğü iddia edildi.
Uzman Görüşü: Eşyalı Kiralamalarda Sorunlar Artıyor
Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, özellikle yazlık bölgeler ve öğrenci evleri gibi eşyalı kiralamalarda sorunların arttığına dikkat çekiyor.
“Özellikle öğrenci evleri veya bekâr evleri olarak kullanılan ve eşyalı olarak kiralanan taşınmazlarda, kullanım sürecinde ya da tahliye sonrası kullanım, tamirat, değiştirme veya eşya iadesi gibi konularda ciddi bir sorun artışı gözlemleniyor.”
Türk Borçlar Kanunu Ne Diyor?
Peki, hukuk bu konuda ne diyor? Avukat Ali Güvenç Kiraz, yasal çerçeveyi ve ev sahiplerinin haklarını detaylandırdı.
Eşyalı Kiralamaların Yasal Dayanağı
Ali Güvenç Kiraz, Borçlar Kanunu’nun 339. maddesinin çok net olduğunu belirtiyor: “Konut ve çatılı işyeri kiralarına ilişkin hükümler, bunlarla birlikte kullanımı kiracıya bırakılan eşyalar hakkında da uygulanır.” Bu maddeye göre, 6 aydan uzun süreli sözleşmelerde eşyaların mülkiyeti ev sahibine aittir ve kiracıya sadece kullanım hakkı (zilyetlik) verilir.
Sözleşmede Eşya Listesi Yoksa Ne Olur?
Sözleşmede eşyalar belirtilmemişse, ev sahibinin mülkiyetini ispatlaması zorlaşabilir. Kiraz, bu durumda “eşyalı” ifadesinin genellikle kombi, petek, armatür gibi demirbaşları kapsadığını belirtiyor. Ancak ev sahibi, aşağıdaki yollarla eşyaların kendisine ait olduğunu kanıtlayabilir:
- İmzalı kira sözleşmesi eki veya protokolü
- Daire içini gösteren imzalı fotoğraflar
- Kiracının kabul ettiği e-posta veya WhatsApp mesajları
Eşyaların bozulması durumunda ise sorumluluk, bozulmanın nedenine göre belirlenir. Kiracının kullanımından kaynaklanan bir arıza ise tamirat veya değişim masrafı kiracıya aittir. Ancak eşyanın ekonomik ömrü dolmuşsa, bu masrafı ev sahibi karşılamalıdır.
Hukuki ve Cezai Yaptırımlar
‘Güveni Kötüye Kullanma’ Suçu ve Cezası
Kiracının, kendisine teslim edilen eşyaları satması veya yanında götürmesi, Türk Ceza Kanunu’nun 155/1. maddesi kapsamında “güveni kötüye kullanma” suçunu oluşturur. Avukat Kiraz, bu suçun cezasının altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası olduğunu vurguluyor. Bu suç, uzlaştırma kapsamında olduğundan, zarar giderilirse dava açılmayabilir veya düşebilir.
“Eşyalar Benimdir Sandım” Savunması Geçerli Mi?
Avukat Kiraz, “Kiracı kendi kullanımına bırakılan hiçbir eşya hakkında mal sahibi tarafından oluşturulmuş aksi bir beyan, kabul vs olmadığı müddetçe bu ifadelerde veya savunmalarda bulunamaz” diyerek bu savunmanın geçersiz olduğunu net bir şekilde ifade ediyor. “Depozito bedeli verdim, oradan kesilir” gibi bir savunma da hukuken kabul görmemektedir.
Depozito Zararı Karşılar Mı?
Depozito (güvence bedeli), bu tür zararlar için bir güvence niteliğindedir. Ev sahibi, eşyalara verilen zararı veya kaybolan eşyaların bedelini depozitodan tahsil edebilir. Ancak zarar, en fazla 3 kira bedeli olabilen depozito miktarını aşıyorsa, ev sahibi aşan kısım için kiracıya karşı alacak davası açma hakkına sahiptir.