Trabzon’un Tarihi Mirası Dijitalleşiyor: 260 Eser Tek Tıkla Erişilebilir
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) tarafından hayata geçirilen Bellekten Dijitale Trabzon Tarihi Yapı Mirası Projesi, şehrin zengin kültürel dokusunu geleceğe taşıyor. Proje kapsamında, Ortahisar ilçesinde bulunan tam 260 tarihi yapının detaylı envanteri dijital ortama aktarılarak tarih ve teknoloji meraklılarının erişimine açıldı.
Projenin Detayları ve Kapsamı
KTÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Öğretim Üyesi Dr. Temel Sağlam ve farklı disiplinlerden akademisyenlerin yer aldığı ekibi tarafından yürütülen bu önemli çalışma, Trabzon’un mimari çeşitliliğinin bilinirliğini artırmayı hedefliyor. Aynı zamanda TÜBİTAK tarafından “Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yenilikçi Çözümler Araştırma Projeleri Destek Programı” kapsamında desteklenen proje, başlangıçta Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne ait yaklaşık 60 yapıyı kapsarken, saha çalışmalarıyla bu sayı 260’a ulaştı.
Proje yürütücüsü Dr. Temel Sağlam, “Sahada çalışmaya başladığımız zaman başka kurumların uhdesindeki yapıları da dahil etme ihtiyacı duyduk. Dolayısıyla Ortahisar’da 260 yapıyı çalıştık.” diyerek projenin genişleyen vizyonunu vurguladı.
Karekod ile Anında Bilgiye Ulaşım
Projenin en yenilikçi yönlerinden biri de tarihi yapıların girişlerine yerleştirilen karekodlar. Ziyaretçiler, cep telefonlarıyla bu karekodları okutarak, gezdikleri mekan hakkında kapsamlı bilgilere anında ulaşabiliyor. Bu uygulama, aralarında Ayasofya Cami, Kızlar Manastırı, Taşhan, Bedesten ve Zağnos Paşa Köprüsü gibi yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarının da bulunduğu mekanlarda aktif olarak kullanılıyor.
Karekodu okutan bir kullanıcı, yapının künyesi, tanıtıcı görselleri ve haritadaki konumu gibi temel bilgilerin yanı sıra tarihçesi, mimari özellikleri, planı, malzemesi ve süslemeleri gibi detaylı verilere de erişebiliyor. Tüm bu bilgiler https://web.ktu.edu.tr/sanalkent/ adresli internet sitesinde toplanmıştır.
Tarihi Yapıların Bilimsel Sınıflandırılması
Akademisyenler, envantere alınan yapıları iki ana başlık altında sınıflandırdı:
Dönemsel Sınıflandırma
Yapılar, inşa edildikleri medeniyet ve tarihe göre kategorize edildi. Bu sınıflandırma şu dönemleri içermektedir:
- Helenistik Dönem
- Roma İmparatorluğu
- Bizans İmparatorluğu
- Komnenoslar Dönemi
- Osmanlı İmparatorluğu (Erken, Klasik ve Geç olarak üçe ayrılmıştır)
- Cumhuriyet Dönemi
İşlevsel Sınıflandırma
Yapılar ayrıca kullanım amaçlarına göre de gruplandırıldı. Bu katalogda dini ve sivil yapılar olmak üzere 30’dan fazla farklı işlev grubu bulunmaktadır.
Dr. Sağlam, yapılan çalışmalar sayesinde yeni bulunan envanterlerin yazılı kaynaklara eklenmesine kıyasla dijital ortama aktarılmasının çok daha kolay ve hızlı olduğunu belirterek projenin sürdürülebilirliğine dikkat çekti.