Parkinson Hastalığının Teşhisinde Yeni Bir Dönem: Koku Alan Köpekler
Bumper adında bir golden retriever ve Peanut isimli siyah bir Labrador retriever, bilim dünyasında çığır açan bir başarıya imza attı. Bu iki özel eğitimli köpek, Parkinson hastalığının kendine özgü bir kokusu olduğunu ve bu kokunun köpekler tarafından algılanabildiğini kanıtladı. Araştırmacılar, bu önemli bulgunun, Parkinson’un klinik belirtileri ortaya çıkmadan yıllar önce tespit edilmesini sağlayacak erken tanı yöntemleri için büyük bir umut kaynağı olduğunu belirtiyor.
Eğitim Süreci ve Başarı Oranları
Köpekler, Parkinson hastalarının ciltlerindeki yağlı salgı olan sebum örneklerini, sağlıklı bireylerin örneklerinden ayırt etmeleri için özel olarak eğitildi. Yaklaşık bir yıl süren bu zorlu eğitim sürecinde Peanut ve Bumper, toplam 205 sebum örneğini koklayarak hastalığın karakteristik kokusunu hafızalarına kazıdı.
Eğitimin tamamlanmasının ardından gerçekleştirilen denemelerde, Parkinson hastalarına ait 40 örnek ve sağlıklı bireylere ait 60 örnek kullanıldı. Elde edilen sonuçlar oldukça etkileyiciydi:
- Peanut: Parkinson’u %80 doğrulukla tespit ederken, sağlıklı bireylerde yanlış pozitif oranı sadece %2 oldu.
- Bumper: Hastalığı %70 oranında doğru bir şekilde teşhis ederken, sağlıklı bireyleri ayırt etmede %90‘lık bir başarı oranına ulaştı.
Erken Tanının Hayati Önemi
Çalışmanın yazarlarından Claire Guest, bu başarının önemini vurguladı. IFL Science’a yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Parkinson için henüz bir erken tanı testi mevcut değil. Oysa semptomlar ortaya çıkmadan 20 yıl önce hastalık başlamış olabilir. Hastalığın zamanında tespiti, ilerleyişini yavaşlatmak ve belirtileri hafifletmek açısından çok kritik bir öneme sahip.”
Guest, Peanut ve Bumper’ın başarısıyla gurur duyduklarını ifade ederek, “Köpekler, hastalıkları yüksek doğrulukla tespit etme yeteneklerini bir kez daha kanıtladı,” dedi.
Her Köpek Bu Görevi Başaramıyor
Araştırma aynı zamanda, her köpeğin Parkinson kokusunu algılama yeteneğine sahip olmadığını da gösterdi. Başlangıçta eğitime dahil edilen 10 köpek arasından yalnızca 5’i bu görev için potansiyel gösterdi. Bu 5 köpekten 3’ü ise süreci tamamlayamadan eğitimden ayrıldı. Final testlerine sadece Peanut ve Bumper katılmaya hak kazandı.
Gelecekteki Rolleri Ne Olacak?
Araştırmacılar, bu yetenekli köpeklerin gelecekte doğrudan bir tanı aracı olarak kullanılmasından ziyade farklı bir role sahip olacağını vurguluyor. Köpeklerin, geliştirilecek yeni elektronik veya kimyasal tanı testlerinin doğruluğunu kontrol etmek ve erken tarama çalışmalarında destekleyici bir unsur olarak görev yapması planlanıyor. Bu önemli çalışma, Journal of Parkinson’s Disease adlı bilimsel dergide yayımlandı.