Trabzon’un Tarihi Dokusu Dijital Dünyada: 260 Eser Tek Tık Uzağınızda
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Öğretim Üyesi Dr. Temel Sağlam ve ekibinin yürüttüğü yenilikçi bir proje ile Trabzon’un zengin mimari mirası dijital platforma taşındı. Proje kapsamında, şehirdeki 260 tarihi yapı detaylı bir şekilde incelenerek sanal bir envanter oluşturuldu.
Projenin Amacı ve Kapsamı
Projenin temel hedefi, Trabzon’un mimari çeşitliliğinin tanınırlığını artırmak ve farklı türdeki yapıları dijital bir çatıda toplamaktı. Bilgisayar, harita, mimarlık, tarih ve sanat tarihi gibi farklı disiplinlerden akademisyenlerin bir araya geldiği çalışma, başlangıçta Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne bağlı yaklaşık 60 yapıyı hedeflerken, saha çalışmalarıyla kapsamını genişleterek Ortahisar ilçesindeki 260 yapıya ulaştı.
Proje yürütücüsü Dr. Temel Sağlam, çalışmanın aynı zamanda TÜBİTAK tarafından “Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Yenilikçi Çözümler Araştırma Projeleri Destek Programı” kapsamında desteklendiğini belirtti.
Ziyaretçiler İçin Karekod Kolaylığı
Akademisyenler, dijitalleştirdikleri tarihi yapıların bulunduğu alanlara özel karekodlar yerleştirdi. Bu sayede yerli ve yabancı turistler, gezdikleri mekanlar hakkında anında ve detaylı bilgiye cep telefonları aracılığıyla ulaşabiliyor. Projenin uygulandığı önemli mekanlar arasında Ayasofya Camii, Kızlar Manastırı, Taşhan, Bedesten ve Zağnos Paşa Köprüsü gibi turistik merkezler de bulunuyor.
Dr. Temel Sağlam, projenin işleyişini şu sözlerle anlattı: “Projemizin ana sayfasına erişirseniz sizi yapıların liste halinde olduğu sayfa karşılayacak. Aslında o ana sayfada ilgili yapı ile alakalı başka yerde ulaşılamayacak birçok veriye ulaşabilirsiniz. Karekod ile sayfaya girdiğinizde ilk önce yapının künyesi, ardından tanıtıcı bir görsel ve yapının konumunu gösteren ‘haritada bul’ bölümü yer alıyor.”
Detaylı Sınıflandırma ve Bilgi Havuzu
Yapılar, hem dönemlerine hem de işlevlerine göre titizlikle sınıflandırıldı. Bu sınıflandırmalar, “https://web.ktu.edu.tr/sanalkent/” adresli internet sitesi üzerinden tarih meraklılarının erişimine açıldı. Sitede yapıların tarihçesi, mimari özellikleri, planı, malzemesi ve kitabe çözümlemeleri gibi birçok teknik bilgi yer alıyor.
Dönemsel Sınıflandırma:
- Helenistik Dönem
- Roma İmparatorluğu
- Bizans İmparatorluğu
- Komnenoslar Dönemi
- Osmanlı İmparatorluğu (Erken, Klasik, Geç)
- Cumhuriyet Dönemi
Dr. Sağlam, işlevsel sınıflandırmada ise dini ve sivil yapılar başlıkları altında 30’dan fazla grup oluşturulduğunu ifade etti. Bu dijitalleşme sayesinde, yeni bulunan envanterlerin yazılı kaynaklara eklenmesinden çok daha hızlı bir şekilde kamuoyuyla paylaşılabildiğini de sözlerine ekledi.