ABD’deki Nükleer Tesiste Endişe Verici Keşif
Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanlığı’na bağlı ekipler, 3 Temmuz‘da Georgia eyaleti sınırları içinde yer alan Savannah Nehir Bölgesi‘nde endişe verici bir keşfe imza attı. Bölgede, yasal federal sınırın tam 10 katı üzerinde radyasyon seviyesi gösteren bir eşek arısı yuvası tespit edildi.
Radyasyonun Kaynağı Sızıntı Değil
Yuvanın, sıvı nükleer atıkların depolandığı tanklara yakın bir konumda bulunması ilk başta sızıntı şüphelerini akla getirse de, yapılan incelemelerde herhangi bir sızıntıya rastlanmadı. Uzmanlara göre, yuvanın Geiger sayaçlarını harekete geçirmesinin nedeni, “olay yerindeki kalıntı radyoaktif kirlenme” olarak bilinen bir durum. Bu durum, tesisin aktif olduğu dönemlerden kalan radyoaktif kalıntıların çevreyi etkilemeye devam etmesi anlamına geliyor. Yetkililer, halkın sığınaklara gitmesini gerektirecek bir durum olmadığını belirtti.
Yuva İmha Edildi
Tespit sırasında yuvada herhangi bir eşek arısına rastlanmasa da, önlem olarak yuva böcek ilacıyla ilaçlandı ve radyoaktif atık prosedürlerine uygun şekilde bertaraf edildi. Enerji Bakanlığı tarafından 22 Temmuz’da yayımlanan raporda,
“Sahada başka bir eylem gerekmiyor. Diğer faaliyet ve operasyonlarda herhangi bir etki meydana gelmemiştir.”
ifadelerine yer verildi.
Savannah Nehir Görev Tamamlama (SRMC) tarafından yapılan açıklamada ise, “Yuvada hiçbir eşek arısı bulunmasa da tekil böceklerdeki kirlilik seviyesi önemli ölçüde düşük olurdu. F Tank Tarlası, 820 kilometrekarelik Savannah Nehir Bölgesi’nin merkezinde yer alıyor ve eşek arıları genellikle yuvalarından sadece birkaç yüz metre uzağa gider,” denildi.
Tesisin Nükleer Geçmişi
Savannah Nehir Bölgesi, Soğuk Savaş döneminde nükleer silah üretimi için kritik bir rol oynamıştır. Tesisin F Tank Tarlası, yerin yaklaşık 7 metre altına gömülü 22 adet devasa tanktan oluşmaktadır. Her bir tank, 3 milyon ila 5 milyon litre arasında radyoaktif atık barındırma kapasitesine sahiptir.
- 1952: Bölgedeki ilk nükleer reaktör çalıştırıldı.
- Plütonyum Üretimi: Tesis, dönemin nükleer cephaneliği için plütonyum kuyuları üretti.
- 1988: Beş reaktörün bulunduğu tesis, ana faaliyetlerine son verdi.
- Atık Miktarı: Faaliyette olduğu sürece 625 milyon litreden fazla sıvı nükleer atık üretti.
- Günümüz: Tesiste yaklaşık 128 milyon ton nükleer atığın ıslah çalışmaları devam etmektedir.
Geçmiş Davalar ve Yerel Tepkiler
Bölge, yıllardır çevrecilerin ve yerel yöneticilerin eleştirilerine maruz kalıyor. 2017’de Güney Karolina eyaletinin, bölgenin “nükleer atık boşaltma alanı” haline geldiği gerekçesiyle açtığı 100 milyon dolarlık dava reddedilmişti. Ancak daha sonraki yıllarda Güney Karolina Başsavcısı Alan Wilson, federal hükümet ile kalan plütonyum atıklarına ilişkin 600 milyon dolarlık bir uzlaşma sağladı.
Bu son olay, yerel gözlemcilerin tepkisini çekmiş durumda. Savannah Nehir İzleme Komitesi Başkanı Tom Clements, Associated Press’e yaptığı açıklamada, durum karşısında
“eşek arısı kadar öfkeli olduğunu”
belirtti. Clements, resmi raporun kirlenme kaynağı veya bölgede benzer yuvaların olup olmadığı konusunda yeterli detay sunmadığını ve bu nedenle eksik olduğunu savundu. Raporda eşek arısının türünün belirtilmemesi de bir diğer eleştiri konusu, çünkü farklı türlerin yuva yapma alışkanlıkları, olası diğer radyoaktif yuvaların bulunmasını kolaylaştırabilirdi.