Asgari Ücretin Enflasyon Karşısındaki Dramatik Eriyişi
Yıl başında gerçekleştirilen %30’luk artışla brüt 26 bin 5 TL’ye, net ise 22 bin 104 TL’ye çıkarılan asgari ücret, durdurulamayan yüksek enflasyon nedeniyle alım gücünü hızla yitirdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan temmuz ayı enflasyon verileri, asgari ücretteki değer kaybının yılın ilk yedi ayında %19,08‘e ulaştığını gözler önüne serdi. Bu oran, maaşlarda net 4 bin 217 TL’lik bir erimeye işaret ediyor.
Euro Karşısında 7 Ayda 150 Euro’luk Değer Kaybı
Ekonomist İnan Mutlu’nun Eurostat verilerinden yaptığı derlemeye göre, ocak ayında 708 Euro seviyesinde olan brüt asgari ücret, temmuz ayında bir ara zam yapılmaması nedeniyle 558 Euro’ya kadar geriledi. Bu durum, sadece yedi aylık bir sürede asgari ücretlinin cebinden 150 Euro, yani güncel kurla yaklaşık 7 bin 65 TL’lik bir kayıp yaşandığını gösteriyor.
Bu sert düşüşle birlikte Türkiye, yıl başında geride bıraktığı birçok Avrupa ülkesinin de altına indi. Nefes Gazetesi’nden Songül Dalgıç Bilgili’nin haberine göre, temmuz ayı itibarıyla brüt asgari ücretler şu şekilde sıralandı:
- Macaristan: 727 Euro
- Karadağ: 670 Euro
- Sırbistan: 618 Euro
- Kuzey Makedonya: 584 Euro
Altın Karşısındaki Kayıp Daha da Derinleşiyor
Asgari ücretin alım gücündeki erime yalnızca döviz kurlarıyla sınırlı kalmıyor; altın karşısında da ciddi bir düşüş söz konusu. AKP iktidarının başladığı Kasım 2002 tarihinde bir asgari ücretle 1,6 Cumhuriyet altını alınabilirken, bu miktar Aralık 2024’te 1’e, Ağustos 2025’te ise 0,7’ye geriledi. Benzer bir tablo çeyrek altın alım gücünde de yaşandı. Kasım 2002’de 6,4 çeyrek altın alınabilirken, bu rakam Aralık 2024’te 4,4’e, Ağustos 2025’te ise 3’e kadar düştü.
Geçim Maliyeti Asgari Ücreti Üçe Katladı
TÜRK-İş’in açıkladığı temmuz ayı verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 26 bin 413 TL’ye, yoksulluk sınırı ise 86 bin 36 TL’ye fırladı. Bu rakamlar, mevcut asgari ücretin yoksulluk sınırının neredeyse üçte birine denk geldiğini ortaya koyuyor. Mutfak enflasyonu ise yıllık bazda %42,6 olarak ölçüldü. Artan yaşam maliyetlerine rağmen hükümet, asgari ücrete ara zam yapılması yönündeki taleplere sessiz kalmayı sürdürüyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ocak ayında yaptığı açıklamada, “Asgari ücretle ilgili bir ara zammı konuşmak için çok erken. Zamanı geldiğinde gerekli değerlendirmeyi yaparız” ifadelerini kullanmıştı.
‘Fatura Ücretliye Ödetiliyor’
Ekonomist İnan Mutlu, uygulanan düşük ücret politikalarının faturasının emekçilere ve ücretli çalışanlara çıkarıldığını vurguladı.
“Doğu Avrupa ve Balkan ülkeleri ciddi anlamda asgari ücret seviyelerini yukarıya çekerken, Türkiye onların gerisinde kaldı. Son iki yıldır ara zam yapılmaması da bu sonuçta etkili oldu. Yılbaşında 708 Euro olan brüt asgari ücret, ara zam yapılmayınca temmuzda 558 Euro’ya kadar geriledi. Çok az farkla Bulgaristan’ın (551 Euro) önündeyiz. Buna rağmen, hala iş dünyasının işçi ücretlerinden şikayet ediyor olması da ayrı bir skandal”