Fahiş Aidat Sorunu Büyüyor: Kiralarla Yarışan Ücretlere Yasal Çözüm Geliyor
Türkiye’de özellikle büyük şehirlerdeki site ve toplu konutlarda yaşayan milyonlarca vatandaş, kiralarla yarışan fahiş aidat ücretleri nedeniyle zor durumda. Lüks konutlardan başlayarak genele yayılan bu sorun, aylık 280 bin TL‘ye varan aidatların ödenmesiyle gündemdeki yerini koruyor. Hükümet, bu duruma son vermek için yasal bir düzenleme hazırlığında.
Bakan Kurum: ‘Herkes Yönetim Şirketi Olamayacak’
Konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, ülke genelinde yaklaşık 20 milyon vatandaşı etkileyen bu duruma karşı yeni bir yasa hazırlığında olduklarını belirtti. Bakan Kurum, sektörün yasal bir zemine oturtulmasının şart olduğunu vurguladı.
“Yeni yasama yılında devreye alınacak düzenleme ile site yönetimi hizmeti veren şirketleri sınıflandıracağız. Artık herkes ‘ben yönetim şirketiyim’ diyemeyecek. Bu şirketleri yetkilendireceğiz. Haksız aidat artışı yapanlara yaptırım uygulayacağız. Vatandaş evinin taksidini öderken, aidatın daha yüksek olması kabul edilemez. Bu uygulamalar ne hukuka ne vicdana sığar.”
Bakan Kurum, yeni sistemle birlikte site yönetim şirketlerinin 7/24 denetleneceğini ve vatandaşın yükünün hafifletileceğini ifade etti.
Uzman Değerlendirmesi: Yeni Düzenleme Neler Getirecek?
Peki, yeni yasal düzenleme neleri kapsayacak ve aidat artışlarına bir üst sınır getirilecek mi? Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, konuyla ilgili merak edilenleri değerlendirdi.
Özelmacıklı, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın mevzuat çalışmasında sona gelindi. Kat Mülkiyeti Kanunu’nda yapılacak bazı düzenlemelerle yetkinin Bakanlığa geçmesi, site ve tesisleri yöneten firmalara yasal bazı düzenlemelerin getirilmesi planlanıyor. Bu düzenleme, tesis yönetim şirketlerinin açılma şartlarını, sınıflandırılmasını ve tarafların yasal sorumluluklarını belirleyecek.” dedi.
Aidatlar Şu An Nasıl Belirleniyor?
Uzman, mevcut durumda aidatların, site yönetimleri tarafından yıl başında hazırlanan tahmini işletme projelerine göre belirlendiğini açıkladı. Bu projelerdeki harcamalar kat malikleri genel kurulunda onaylanarak toplanıyor. Asgari ücrete gelen ara zamlar gibi beklenmedik maliyet artışları durumunda ise yıl içinde ek artışlar yapılabiliyor. Özelmacıklı, “Geçmişte site yönetimlerinin paraları ödememesi nedeniyle doğal gazı, suyu kesilen siteleri de gördük. Bu paraları alıp ortadan kaybolan firmalar oldu.” diyerek denetim mekanizmasının önemine dikkat çekti.
Türkiye’de Ortalama Aidat Ücretleri
Yapılan bir analize göre Türkiye’de aidat ortalamaları şehirlere göre büyük farklılık gösteriyor:
- Muğla: 2.600 TL (En Yüksek Ortalama)
- İstanbul: 2.480 TL
- Ankara: 1.743 TL
- İzmir: 1.512 TL
Özellikle rezidans tipi konutlarda aidatların aylık 30-40 bin TL‘yi aştığı belirtiliyor. Uluslararası standartlara göre ideal bir aidatın, kira bedelinin %15’ini geçmemesi gerektiği vurgulanıyor.
Yeni Düzenleme ile Aidatlara Sınır Gelecek mi?
Özelmacıklı, hazırlanan taslak metinde aidat artış oranlarını doğrudan sınırlayan bir madde bulunmadığını belirtti. “Bakanlığın aidatı belirleme, ‘şu rakamın üzerinde olamaz’ gibi bir değerlendirmesi söz konusu olamaz. Bütçeler, işletme projesine göre kat malikleri tarafından kendi aralarında belirlenmeye devam edecek.” dedi.
Ancak düzenleme ile site harcamalarının en az yılda bir kez ilgili idare tarafından denetlenmesi planlanıyor. Bu denetimlerde, toplanan paraların nereye harcandığı, ana gayrimenkulün teknik güvenliği için zorunlu bakımların (yangın, acil durum önlemleri vb.) yapılıp yapılmadığı kontrol edilecek.
Fahiş Artış Yapan Yönetime Ceza Uygulanabilecek mi?
Haksız aidat artışlarına karşı kat malikleri, sulh hukuk mahkemelerine başvurarak artışın düzeltilmesini talep edebiliyor. Yeni düzenleme ile haksız bir artış tespit edilmesi durumunda, Bakanlık ilgili yönetim şirketine ayrıca bir ceza uygulayabilecek. Bakanlığın tesis yönetim firmalarına yetki belgesi verme ve usulsüzlük durumunda bu belgeleri iptal etme hakkı olacak.