İsrail basınında yer alan iddialara göre, Başbakan Binyamin Netanyahu, Gazze’deki ateşkes ve esir takası sürecinde siyasi ve güvenlik yetkilileriyle yapılan gizli bir toplantıda kritik önerileri geri çevirdi. Sızdırılan belgelere göre Netanyahu, hem tüm esirlerin serbest bırakılmasını hem de kalıcı ateşkesi sağlayabilecek bir anlaşmayı reddetti.
Gizli Toplantının Perde Arkası Ortaya Çıktı
İsrail’in Kanal 13 televizyonu, İsrailli güvenlik şeflerinin kapsamlı bir anlaşmayı desteklediğini ancak Netanyahu’nun buna karşı çıktığını gösteren belgeler yayımladı. Bu tutanaklar, güvenlik ve istihbarat kurumlarının liderlerinin, o dönemde geniş çaplı bir anlaşmanın mümkün olduğuna ve gerekirse savaşa daha sonra yeniden başlanabileceğine inandığını net bir şekilde gözler önüne seriyor.
Tutanaklara göre, İsrail liderliği, insani yardımlar konusunda baskı uygulayarak Hamas‘ı teslim olmaya zorlayacağı beklentisiyle stratejik bir hata yaptı. Ancak beş ayın sonunda, Gazze’ye yardım girişlerine yönelik tutumun Hamas üzerinde bir etki yaratmadığı, aksine Tel Aviv’in uluslararası alandaki imajına ciddi zarar verdiği anlaşıldı.
Netanyahu’nun Red Gerekçesi
Haberde, güvenlik yetkililerinin büyük bir kısmının esirlerin serbest kalmasını ve çatışmaların durmasını sağlayacak kapsamlı bir anlaşmayı desteklediği vurgulandı. Ancak bu anlaşmanın gerçekleşmesi için Hamas ile müzakerelerin ikinci aşamasına geçilmesi, yani savaşın sona erdirilme koşullarının görüşülmesi gerekiyordu. Netanyahu liderliğindeki siyasi kanadın ise bu öneriyi kabul etmediği belirtildi.
Esir Ailelerinden Hükümete Sert Tepki
İsrailli Esir Aileleri Heyeti, Kanal 13’ün yayımladığı belgelerin, kapsamlı bir esir takası anlaşmasının aslında mümkün olduğunu kanıtladığını açıkladı.
“Güvenlik yetkililerinin sunduğu uygulanabilir öneriler hükümet tarafından reddedildi. Bu süreçte bazı esirlerimiz hayattayken Gazze’de hayatını kaybetti. Önceki anlaşmanın bitiminden bu yana 50 askerimiz öldü, ne askeri bir başarı elde edildi ne de esirler geri getirildi.”
Muhalefet ve esir aileleri, Netanyahu’nun kişisel siyasi geleceği için savaşı uzattığını iddia ediyor. İddialara göre Netanyahu, savaşı bitirmesi durumunda aşırı sağcı koalisyon ortaklarının hükümetten çekilmesinden ve iktidarını kaybetmekten endişe ediyor.
Gazze’deki Savaş ve Müzakere Süreci
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın 7 Ekim 2023‘te başlattığı saldırıların ardından başlayan savaşta, ateşkes ve esir takası müzakereleri defalarca tıkanma noktasına geldi.
- 24 Kasım 2023: Çatışmalara insani ara veren ilk uzlaşma yürürlüğe girdi.
- 19 Ocak: Ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında İsrail hapishanelerinden 1700’den fazla Filistinli, Gazze’den ise 33’ü sağ 8’i ölü 41 İsrailli esir ile 5 Taylandlı esir serbest bırakıldı.
- 2 Mart: Anlaşmanın 42 günlük birinci aşaması sona erdi ve İsrail, kalıcı ateşkesi sağlayacak ikinci aşama müzakerelerine yanaşmadı.
- 18 Mart: İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ne yönelik şiddetli saldırılarına yeniden başladı.
Müzakereler Neden Tıkandı?
Gazze’deki ateşkes görüşmeleri, İsrail’in taviz vermeyen tutumu nedeniyle çıkmaza girdi. İsrail, Gazze’den tamamen çekilme ve savaşı sonlandırma gibi Hamas’ın temel taleplerini kabul etmediği için Katar’daki dolaylı müzakerelerden çekildi. Hamas ise kapsamlı bir anlaşmaya hazır olduğunu belirtirken, İsrail’in sadece kendi şartlarının kabul edildiği geçici bir ateşkes teklif ettiğini savundu. Buna karşılık İsrail yönetimi ise teklifi reddeden tarafın Hamas olduğunu öne sürdü.