Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu‘nu kamuoyu ile paylaştı. Raporda, yıllık enflasyonun bütün ana gruplarda düşüş gösterdiği vurgulandı. Aylık bazda ise enerji ve hizmet gruplarındaki fiyat artışları dikkat çekerken, gıda fiyatlarında gözlemlenen olumlu seyrin devam ettiği belirtildi.
Gıda fiyatları, işlenmemiş gıda kalemindeki düşüşün işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışla dengelenmesi neticesinde yatay bir seyir izledi.
Enerji ve Hizmet Grupları Fiyat Artışlarına Liderlik Etti
Temmuz döneminde ana gruplar içinde en belirgin fiyat artışı enerji grubunda yaşandı. Bu artışın arkasında, doğal gaz tüketici tarifesindeki yükseliş, akaryakıt ve tüp gazdaki maktu vergi düzenlemeleri ile bir önceki aydan sarkan akaryakıt kaynaklı etkiler ana rolü oynadı.
Hizmet grubunda da aylık enflasyon yükseldi. Bu artışta, fiyatlama davranışı zamana bağlı olan haberleşme, sağlık ve kira gibi alt kalemler öne çıktı. Diğer yandan, temel mal fiyatlarındaki artış hızı temmuzda bir miktar yavaşlama gösterdi. Bu yavaşlamada özellikle giyim ve ayakkabı alt grubundaki zayıf seyir etkili oldu.
Üretici Fiyatları ve Enflasyonun Ana Eğilimi
Üretici fiyatları bu dönemde yüzde 1,73 oranında artış kaydederken, yıllık üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) 0,26 puanlık bir düşüşle yüzde 24,19 seviyesine geriledi. Bu veriler ışığında, aylık enflasyonun ana eğiliminin temmuza özgü faktörlerle geçici bir yükseliş yaşadığı, ancak üç aylık ortalamalar dikkate alındığında kademeli yavaşlamanın sürdüğü ifade edildi.
Ana Grupların Enflasyona Katkıları Değişti
Rapora göre, bir önceki aya kıyasla ana grupların yıllık enflasyona katkılarında şu değişimler gözlendi:
- Gıda ve alkolsüz içecekler: 0,66 puan azalış
- Hizmet: 0,42 puan azalış
- Temel mallar: 0,29 puan azalış
- Enerji: 0,17 puan azalış
- Alkol-tütün-altın: 0,01 puan artış
Mevsimsellikten arındırılmış veriler, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar ve otomatik maktu vergi artışlarının etkisiyle tüketici fiyatlarındaki aylık artışın bir önceki aya göre yükseldiğini gösterdi.
Sektör Bazında Detaylı Analiz
Hizmet Sektöründeki Gelişmeler
Hizmet fiyatları temmuzda yüzde 3,14 artarken, grubun yıllık enflasyonu 1,80 puan düşüşle yüzde 48,54 oldu. Aylık artışlarda haberleşme, kira ve sağlık hizmetleri öne çıktı. Haberleşme hizmetleri, telefon görüşme ve internet ücretlerindeki artışla yüzde 5,67 yükseldi. Kira artışı ise kontrat yenileme döneminin etkisiyle yüzde 4,68 olarak gerçekleşti. Sağlık hizmetlerinde ise Türk Tabipler Birliği tarifelerinin yeniden düzenlenmesiyle yüzde 3,44‘lük bir fiyat artışı yaşandı.
Temel Mal Grubunda Fiyatlar Yavaşladı
Temel mal grubunda fiyatlar yatay seyrederken, yıllık enflasyon yüzde 20,70‘e geriledi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyatlar yüzde 1,57 artarken, otomobil fiyatlarındaki yüzde 2,01‘lik artış dikkat çekti. Giyim ve ayakkabı grubunda ise sezon indirimleri geçmiş yıllara göre daha belirgin oldu ve fiyatlar yüzde -6,02 oranında düştü.
Enerji Fiyatlarındaki Keskin Yükseliş
Enerji fiyatları temmuzda yüzde 7,35 gibi önemli bir oranda arttı. Ancak yüksek baz etkisiyle grubun yıllık enflasyonu 3,51 puan azalarak yüzde 41,89 oldu. Bu artışta meskenlere yönelik doğal gaz tarifesindeki yüzde 26,41‘lik artış ve akaryakıttaki vergi güncellemeleri belirleyici oldu.
Gıda ve Alkollü İçecekler
Alkol ve tütün fiyatları, maktu vergi düzenlemesi sonrası yüzde 5,69 yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda ise fiyatlar genel olarak değişmedi ve yıllık enflasyon yüzde 27,95‘e düştü. İşlenmemiş gıda fiyatları taze meyve ve beyaz et öncülüğünde yüzde 2,39 gerilerken, işlenmiş gıda fiyatları yüzde 2,18 arttı.