Çevrimiçi Bilet Satışında Tekelleşme Krizi: Metro Turizm ve Obilet Anlaşmazlığı
Dijital satış platformlarının artan gücü ve işletmeler üzerindeki mali baskıları, son günlerde sıkça tartışılan bir konu haline geldi. Bu tartışmaların merkezinde, yolcu taşıma sektöründe yaşanan önemli bir gelişme yer alıyor: Metro Turizm, Türkiye’nin önde gelen dijital otobüs bileti satış platformlarından biri olan Obilet sisteminden çıkarıldı. Bu hamle, Obilet’in sektörde tekelleşmeye yönelik adımlar attığı iddialarını yeniden alevlendirdi.
“Haksız Rekabet ve Ciddi Ekonomik Zarar Oluştu”
Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Umut Kahraman, yaşanan süreci ve şirketin uğradığı zararı dile getirdi. Kahraman, platformla devam eden müzakerelere rağmen Obilet’in objektif bir gerekçe sunmadan kendilerini sistem dışına çıkardığını belirtti.
“Biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan 31 Temmuz perşembe günü bizi platform dışına attı. Bu durum haksız ve yıkıcı bir rekabete neden oldu ve ciddi ekonomik zararımız oluştu.”
Daha önce Rekabet Kurulu tarafından uyarı alan ve büyük bir hissesi Fransız bir şirkete satılan Obilet’in, Türkiye’deki otobüs firmalarına uyguladığı iddia edilen yüksek komisyon oranları, taşımacılık sektöründe büyük bir rahatsızlık yaratıyor.
Komisyon Oranları Anlaşmazlığın Fitilini Ateşledi
Umut Kahraman, anlaşmazlığın temelinde platformun komisyon bedellerini artırma girişiminin yattığını vurguladı. Bu durumun sadece otobüs firmalarını değil, Türkiye’nin dört bir yanındaki acenteleri ve dolayısıyla istihdamı da olumsuz etkilediğini belirtti.
“Biletlerin satışı karşısında aldığı komisyon bedellerini arttırmaya çalıştı. Bu sektörden ekmek yiyen sadece otobüs firmaları değil, Türkiye’nin 81 ilinde faaliyet gösteren acentelerimiz var. Tabii bu hak edişin paylaşımı noktasında adaletsizlikler olabiliyor. En sonunda biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken, ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan bizi platform dışına attı.”
“Konuyu Rekabet Kurulu’na Taşıdık, Kapatma Noktasına Gelebiliriz”
Platformdan çıkarılmanın getirdiği ekonomik yükün altını çizen Kahraman, yasal süreci başlattıklarını ve konuyu Rekabet Kurulu‘na taşıdıklarını açıkladı. Tedbir talebinde bulunduklarını ve Metro Turizm’in tekrar platforma dahil edilmesini istediklerini ifade etti.
“Bu platformun sektördeki ağırlığı öyle bir seviyeye geldi ki, 33 yıllık bir firma olmamıza rağmen seferlerimizi durdurmak, hatta kapatmak noktasına dahi gelebiliriz. Bu manada da bunun ekonomik sonuçları tabii ki çok ağır olacaktır.”
TOFED’den Tepki: “Komisyon Oranları Sabit Tutulmalı”
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan da duruma tepki göstererek, online bilet satış platformlarının komisyon oranlarını sabit tutması gerektiğini savundu.
“Online bilet satanlar komisyon oranlarını sabit tutması lazım, bir firmadan yüzde 8 başka firmadan yüzde 10 – 12 – 13 komisyon aldığın zaman yolcu maliyetleri fazlalaşıyor. Bu online biletler bizi maalesef yaralıyor. Bunların yolcu maliyetini düşürmek için yüzde 12 yüzde 13 gibi oranlara kadar komisyon almamaları lazım.”
Özcan ayrıca, Obilet’in yabancı bir firmaya satılmasıyla tekelleşme eğiliminin arttığını ve bunun sektöre servis sayısı azaltma, komisyonları yükseltme gibi zorluklar getireceğini belirtti.
“Ödemeler 15-20 Gün Sonra Yapılıyor”
Birol Özcan, bir diğer önemli sorunun da ödemelerdeki gecikme olduğunu dile getirdi. Pos cihazıyla yapılan bilet satışlarından elde edilen gelirin platform tarafından 15-20 gün tutulduktan sonra firmalara ödendiğini söyledi.
“Post makinesiyle aldıkları bilet parasını 15-20 gün bankalarda tutup 15-20 gün sonra ödeme yapıyorlar. Bunlar çok yanlış şeyler. Bu ilk Metro firmasına ne zarar geliyorsa diğer firmalara aynısı geleceği için bizim hepsini beraber desteklememiz lazım. Rekabet Kurulunun ve Ankara’nın bir hareketlenmesi, konuyu kontrol altına alması lazım.”
Dijital Platformların Baskısı Sadece Ulaşımda Değil
Yeme içme, turizm, emlak ve perakende gibi birçok sektörde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmeler de dijital satış platformlarının dayattığı yüksek komisyon oranları ve reklam paketleri nedeniyle ayakta kalma mücadelesi veriyor. Birçok işletme, bu tekelleşme baskısı altında kapanma riskiyle karşı karşıya kalıyor.