Zincir Marketlerdeki Ağır Çalışma Koşulları Sosyal Medyada Gündem Oldu
Türkiye’deki zincir marketlerde görev yapan personelin, insanlık dışı çalışma koşulları ve uzun mesai saatleri altında yaşadığı zorluklar, sosyal medyadaki paylaşımlarla bir kez daha gündeme geldi. Sürekli ayakta durmaktan bitkin düşen ve ağır sevkiyat ürünlerini tek başına taşımak zorunda kalan market çalışanlarının görüntüleri, kamuoyunda büyük bir tepki topladı.
Sayıları yüz binleri bulan bu çalışanlar, yetersiz maaşlar ve bitmek bilmeyen mesailerle mücadele ettiklerini ifade ediyor. Bu marketlerden birinde iki senedir görev yapan 24 yaşındaki grafik tasarım mezunu S.A., kendi alanında istihdam imkanı bulamadığı için markette çalışmaya mecbur kaldığını belirtiyor.
Saatlerce Ayakta, Dinlenmeden Çalışma Zorunluluğu
S.A., maruz kaldıkları zorlu koşulları şu sözlerle anlatıyor:
“İnsanı en çok yoran şey sürekli ayakta durmak. Saatlerce ayakta bekliyoruz. Bir sandalye vermek bu kadar mı zor? ‘Oturmaya ne gerek var?’ zihniyetindeler. Haftanın 3-4 günü sevkiyat geliyor ve tüm ürünleri tek başımıza yerleştirmemiz bekleniyor. Çoğu zaman oturup dinlenme veya yemek yeme imkanımız bile olmuyor. Bizden insanüstü bir güç talep ediyorlar. Bazen müşterilerimiz halimize acıyıp bize yardım ediyor.”
‘Kovulma Korkusu ve Tükenmişlik Sendromuyla Yaşıyoruz’
Çalışanların fiziksel yorgunluğun yanı sıra ciddi bir psikolojik baskıyla da karşı karşıya olduğunu vurgulayan S.A., duygularını şöyle dile getiriyor:
“Dinlenmeye çekildiğimde bacaklarımın uyuştuğunu hissediyorum. Artık tamamen tükeniyoruz, can dayanmıyor. Belirlenen ürünler satılmadığında bize kovulma korkusu yaşatıyorlar. Bu baskıyı her gün yaşadığınızı düşünün. Sosyal hayatım diye bir şey kalmadı, tüm vaktim markette geçiyor. İşten bitik bir halde çıkıyoruz. Bazen müşterilerle ürünler hakkında konuşmamız bile yöneticiler tarafından sorun edilebiliyor. Her gün işten ayrılmayı düşünüyorum ama başka bir iş bulma ihtimalim olmadığı için elim kolum bağlı. Son zamanlarda tükenmişlik sendromunu derinden yaşıyorum. Henüz 24 yaşındayım ve bacaklarımda varisler oluştu.”
Sendika Temsilcisi: Emek Sömürüsünde Başrol Oynuyorlar
Mağaza ve Market İşçileri Sendikası’ndan Saliha Bahadırlı, zincir marketlerdeki bu sorunların kronikleştiğini ve çözüm için hiçbir somut adım atılmadığını belirtti. Bahadırlı, sendikanın tam da bu sorunları görünür kılmak ve çözüm üretmek amacıyla kurulduğunu ifade ederek, zincir marketlerin emek sömürüsünde başı çektiğini vurguladı.
Yönetici, Müşteri Baskısı ve Kısaltılan Molalar
Bahadırlı, çalışanların aynı anda birden çok işi yapmak zorunda bırakıldığını belirterek durumu özetledi:
“Zincir market çalışanları adeta ‘robot gibi’ çalıştırılıyor. Tek başına ağır ürünler taşıyor, kasaya bakıyor, reyon düzenliyor ve etiket değiştiriyorlar. Sadece yöneticilerinin değil, zaman zaman müşterilerin de zorbalığına maruz kalıyorlar.”
Yasal hak olan bir saatlik molaların dahi tam olarak kullandırılmadığını ifade eden Bahadırlı, personel eksikliği bahane edilerek molaların 45 dakikaya düşürüldüğünü söyledi.
“İnsanları bir kısır döngüye hapsettiler. Bu girdap, bütün genç insanları ve çalışanları içine çekip yutuyor.”
Bakanlığa Çağrı: ‘Bu Emekçilerin Sesine Kulak Verilmeli’
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırladığı rapora da dikkat çeken Bahadırlı, rapordaki önerilerin hayata geçirilmediğini eleştirdi.
“Bakanlığa çağrımız, marketlerin daha sıkı denetlenmesi ve caydırıcı cezalar uygulanmasıdır. Bu üç veya beş büyük zincirin kârı ülke için önemli olabilir. Sahiplerinin canını sıkmak istemiyorlar ama altta ezilen on binlerce insan var. Sadece bir zincir markette 40 binin üzerinde çalışan bulunuyor ve her gün yeni şubeler açılıyor. Bu milyonlarca emekçinin derdine kim derman olacak?”