ABD ve Rusya Arasında Ültimatom Gerilimi: Gözler Moskova’da
ABD Başkanı, Moskova’da gerçekleşecek kritik görüşmelerin sonucuna bağlı olarak, Rusya ile birlikte Rusya’dan petrol ve doğalgaz ithal eden ülkelere yönelik ciddi gümrük tarifeleri uygulama tehdidinde bulundu. Ateşkes konusunda isteksiz görünen Vladimir Putin‘in ise bir ara formül olarak “hava ateşkesi” teklif edebileceği konuşuluyor.
ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyası dönemindeki en dikkat çekici vaatlerinden birini, 2022’den beri devam eden Rusya-Ukrayna savaşını 24 saat içinde sonlandırma sözüyle yapmıştı. Gazeteci Serkan Demirtaş’ın analizine göre, bu hedefe ulaşmak için diplomatik baskı artıyor.
Türkiye’nin Arabuluculuğu ve Trump’ın Değişen Tutumu
Rusya ve Ukrayna heyetleri, Türkiye‘nin arabuluculuğuyla İstanbul’da üç tur görüşme gerçekleştirmiş olsa da, bu görüşmeler Trump’ın arzu ettiği kesin ateşkes ve kalıcı barış anlaşmasıyla sonuçlanmadı. Başlangıçta savaştan Ukrayna ve Cumhurbaşkanı Volodymir Zelensky‘i sorumlu tutan Trump, son dönemde eleştiri oklarını doğrudan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yöneltti. Ateşkes çağrılarına kayıtsız kalması nedeniyle Putin’e duyduğu hayal kırıklığını dile getiren Trump, 14 Temmuz‘da Rusya’ya 50 günlük bir ültimatom vermiş, bu süreyi 28 Temmuz‘da 10 güne indirmişti.
Yaptırım Tehditleri ve Küresel Ekonomi
Amerikan Başkanı, ateşkes sağlanamaması halinde Rusya’dan ithal edilen ürünlere %100 gümrük vergisi getireceğini ve Rusya’dan enerji alan ülkelere de yüksek tarifeler uygulayacağını açıkladı. Trump’ın ilk hedefi, Rusya’nın önemli petrol müşterilerinden Hindistan oldu. Moskova ise bu adımı yasa dışı olarak nitelendirdi.
- En Büyük Alıcı: Çin
- İkinci Sırada: Hindistan
- Üçüncü Sırada: Türkiye
AB ülkelerinin de Rusya’dan hala ciddi miktarda doğalgaz alması durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Uzmanlar, Trump’ın topyekûn bir yaptırım hamlesinin küresel ticarette öngörülemeyen sonuçlar doğurabileceği ve petrol fiyatlarını artırabileceği uyarısında bulunuyor. Trump’ın Rusya’ya verdiği süre 8 Ağustos Cuma günü sona eriyor.
Moskova’da Kritik Diplomatik Temaslar
Bu gergin atmosferde, Trump’ın Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff‘un Moskova’da yapacağı görüşmeler hayati önem taşıyor. Witkoff, Putin ve diğer üst düzey Rus yetkililerle bir araya gelecek. Trump, bu görüşmelerden hemen önce Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky ile telefonda yaptırımları ele aldığını ve kararını Witkoff’un Moskova’dan getireceği mesajlara göre vereceğini belirtti.
ABD Başkanı Trump ve Rusya Devlet Başkanı Putin, farklı tarihlerde biraraya geldi.
Putin’den Yeni Bir Öneri Gelebilir mi?
Ukrayna basını, Putin’in masaya füze ve İHA saldırılarını durduracak sınırlı bir hava ateşkesi önerisi getirebileceğini iddia ediyor. Putin’in, mevcut kazanımlarını koruyan bir anlaşma olmadan tam bir ateşkese yanaşmayacağı biliniyor. Kremlin, yeni yaptırımlara karşı direnebileceklerini ve geri adım atmayacaklarını vurguluyor. Buna rağmen Putin’in, özellikle Trump ile ilişkileri daha fazla germek istemeyeceği ve Witkoff görüşmesinde yeni öneriler sunabileceği bekleniyor.
İstanbul’da Barış Masası Girişimi ve Artan Askeri Gerilim
Süreci en yakından izleyen ülkelerden biri olan Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın ev sahipliğinde Putin, Trump ve Zelensky’i bir araya getirecek bir “barış masası” kurma çağrısını yineledi.
ABD’nin iki nükleer denizaltıyı Rusya yakınlarına göndermesinin ardından Rus denizaltıları da denize açılmıştı.
Askeri tansiyon da yükseliyor. Trump, Medvedev’in açıklamalarını tehdit olarak algılayarak iki Amerikan nükleer denizaltısını Rusya yakınlarına gönderdi. Buna karşılık Moskova, 4 Ağustos‘ta 1987 tarihli Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) doğan tek taraflı moratoryumu sonlandırdığını duyurdu. Bu anlaşma, 500 ile 5.500 kilometre menzilli karadan fırlatılan nükleer ve konvansiyonel füzeleri yasaklıyordu. Rusya, bu adımı Avrupalı NATO müttefiklerinin Amerikan füzelerini topraklarına yerleştirme niyetine bağladı. Medvedev, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Bu, tüm karşıtlarımızın hesaba katması gereken yeni bir gerçeklik. Daha fazlasını bekleyin,” dedi.