Sarıkamış’ın Gizemli Sakinleri Gözlem Altında: 25 Vaşak Uyduyla İzleniyor
Doğu Anadolu’nun zengin biyolojik çeşitliliğini koruma hedefiyle çalışmalarını yürüten KuzeyDoğa Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün izniyle Sarıkamış’ta önemli bir projeye imza atıyor. Dernek, bölgedeki yaban hayatına yönelik bilimsel araştırmalarını aralıksız sürdürüyor.
“Doğu Anadolu Yaban Hayatı Araştırma ve Koruma” Projesi
2013 yılında başlatılan proje kapsamında, 25. Kafkas vaşağına da uydu vericisi takılarak izleme ağı genişletildi. Bu çalışma, Türkiye’de vaşaklar üzerine yapılan en uzun soluklu ve kapsamlı araştırma olma özelliğini taşıyor.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, 2013’ten beri devam eden “Vaşak Takip Projesi” hakkında bilgi verdi.
“Yaklaşık 12 yıldır takip ettiğimiz vaşakların analizlerini gerçekleştiriyoruz. Şimdiye kadar 25 vaşağı yakalayıp uydu vericisi taktık. Vaşaklar çok sessiz ve gece hareket ediyorlar. Bu nedenle de ‘orman hayaleti’ olarak adlandırılıyorlar.”
Vaşakların Yaşam Alanı Olarak Sarıkamış Ormanları
Çoban, takip edilen vaşakların yaşam alışkanlıklarına dair önemli bulgular elde ettiklerini belirtti:
“Görüyoruz ki vaşaklar ormanın derinliklerinden hiç dışarıya çıkmıyor. İnsanlarla temas etmeyi çok sevmiyorlar. Kış aylarında, özellikle üreme aylarında kendilerine yeni çiftler bulmak için ormanın dışına biraz daha fazla çıkıyorlar. Sarıkamış’taki ormanlar vaşaklar için aslında çok önemli çünkü etraftaki tek kapalı alan burası. Zaman zaman ormanın dışına çıksalar da yavrularını büyütmek için tekrar Sarıkamış ormanlarına dönüyorlar. Buradaki kayalık ve orman yapısıyla birleşen vadiler vaşaklar için hayati önem taşıyor.”
Çoban, tespit ettikleri üreme noktalarını Orman Genel Müdürlüğü ile paylaşarak bu alanların koruma statülerinin geliştirilmesine katkı sağladıklarını da ekledi.
“Sarıkamış Ormanlarında Vaşaklar Sağlıklı Bir Şekilde Ürüyor”
Proje sayesinde Sarıkamış ormanlarındaki vaşakların ürediğinin kanıtlandığını vurgulayan Çoban, “Şimdiye kadar fotokapanla saydığımız vaşaklarda 2 ya da 3 yavrulu bireylere rastladık. Bu da aslında Sarıkamış ormanlarının vaşakların üremesi için yeterli besin sağladığını bize gösteriyor. Sarıkamış ormanlarını ne kadar iyi korursak, aynı zamanda vaşakları da o kadar iyi koruyoruz,” dedi.
Bölgedeki İki Farklı Vaşak Türü
Emrah Çoban, coğrafyadaki vaşak türlerine de dikkat çekti:
“Bir tanesi Kafkasya vaşağı, diğeri de Avrupa’da görülen Avrasya vaşağı. Sarıkamış’taki vaşaklar, Anadolu’daki Avrasya vaşaklarına göre daha küçük boyutlu. Bunun en önemli sebeplerinden biri Sarıkamış’ın ormanlarında çok fazla karaca olmaması. Buradaki vaşaklar beslenme stratejilerini tamamıyla tavşanlar ve küçük kemirgenler üzerine kurmuş durumda. Bu da hayvanların morfolojik olarak daha küçük ve hafif olmalarını sağlamış. Ancak bu ormanda vaşaklar sağlıklı bir şekilde ürüyor ve biz de 2013 yılından beri onların izini sürmeye devam ediyoruz.”