Topkapı Sarayı’nda Tarihi Bir An: Karaağalar Koğuşu Ziyarete Açıldı
Topkapı Sarayı Harem Dairesi’nde, padişah ve ailesinin güvenliğinden sorumlu olan Karaağalar‘ın yaşam alanı olarak bilinen tarihi Karaağalar Koğuşu, Milli Saraylar Başkanlığı tarafından yürütülen 10 yıllık kapsamlı restorasyon çalışmalarının ardından kapılarını ziyaretçilere açtı. Osmanlı’nın “gölge kahramanları” olarak nitelendirilen Karaağalar, saray hiyerarşisinin en önemli unsurlarından biriydi. Şimdiye dek sadece kısıtlı bir kesimin görebildiği bu özel alan, üç katlı mimarisi ve tarihi dokusuyla gün yüzüne çıktı.
Mimari Yapısı ve Tarihi Önemi
1665 yılındaki büyük Harem yangınının ardından 4. Mehmed döneminde yeniden inşa edilen yapı, göz alıcı çinileri, kalem işi süslemeleri ve Edirnekari dolapları ile ziyaretçilerini tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Yapının girişinde bulunan Besmele-i Şerif ve “Ya müfettihe’l-ebvab iftah lena hayre’l-bâb” (Ey kapıları açan Rabbim, bize en hayırlı kapıyı aç) duası, Osmanlı’nın manevi ve estetik anlayışını yansıtıyor. Restorasyon sürecinde, uzman sanat tarihçileri, mimarlar ve restoratörler, yapının özgün malzemelerine sadık kalarak titiz bir çalışma yürüttü.
Ziyaretçileri Neler Bekliyor?
Ziyarete açılan koğuşta sadece mimari unsurlar değil, aynı zamanda dönemin yaşamını canlandıran balmumu heykeller, o döneme ait eşyalar, arşiv görüntüleri ve duvar resimleri gibi zengin bir sergileme sunuluyor. Karaağalar Koğuşu, Topkapı Sarayı’nın kapalı olduğu salı günleri hariç, haftanın her günü 09.00-17.30 saatleri arasında ziyaret edilebilecek.
Milli Saraylar Başkanı Yasin Yıldız’dan Açıklamalar
Milli Saraylar İdaresi Başkanı Yasin Yıldız, restorasyon süreci ve mekanın önemi hakkında detaylı bilgiler paylaştı.
“İçinde bulunduğumuz mekan 1660’larda inşa edilmiş ve bugüne kadar müzecilik anlamında yerli yabancı ziyaretçinin hiçbir zaman göremediği bir mekan. Burası Topkapı Sarayı’nın kullanıldığı dönemde, 4. Mehmed döneminden itibaren 1660’lı yıllarda bir büyük harem yangınında ortadan kalkmış olan eski harem koğuşlarının yerine inşa edilmiştir. Topkapı Sarayı’nın klasik dönemine ait en özgün mekanlarından bir tanesidir. Dolayısıyla burasını oldukça hassas bir restorasyon sürecinin ardından ziyaretçiyle buluşturmuş olmak bizim için çok heyecan vericidir.”
Karaağalar’ın Saraydaki Rolü
Başkan Yıldız, Karaağalar’ın Enderun sistemindeki önemine dikkat çekti:
“Karaağlar, özellikle Afrika’nın kuzeyinden, Sudan, Somali, Etiyopya’dan Osmanlı Sarayı’nın haremine ihtiyaçlarını görmek için getirilmiş olan bir ağalar grubu. Bunlar Akağalar ile birlikte enderun sisteminde son derece önemli yer tutan kişilerdir. Bunun en üst makamı olan Darüssade Ağası, padişah has daireleri de dahil olmak üzere haremin ana işleyişinden sorumlu kişidir ve Osmanlı devlet protokolünde sadrazamdan sonra gelen kişiliktir. Dolayısıyla Darüssaade Ağaları bu koğuştan yetişen ağalar her zaman Osmanlı Devlet protokolünde çok önemli bir yere sahip olmuş ve çok önemli miktarda da gelir sahibi olmuş vakıfları bulunan insanlardır.”
10 Yıllık Titiz Restorasyon Süreci
Yıldız, restorasyonun uzun ve meşakkatli bir süreç olduğunu vurguladı:
“Topkapı Sarayı’nın gizli kalmış mekanlarından bir tanesi ki burası 10 yıldan fazladır restorasyon çalışması geçiriyor. Restorasyon, mimari ve taşınabilir eserler olmak üzere iki ayaklı yürüdü. Oldukça yaşlı ve klasik dönem yapısı olması nedeniyle 10 yılda tamamlandı. Burada yer alan çok fazla bilgi var. Yapının bize sunduğu, özellikle girişte ifade ettiğim Karaağaların oldukça ciddi hayır işleri var. Bunlara ait vakfiyeler bu duvarlara işlenmiş durumda. Bunları bilgi olarak çeviriyoruz. Elimizdeki belgeleri de yerleştirdiğimiz ekranlarla ziyaretçilerle paylaşıyoruz.”
Harem’de Restorasyonlar Devam Edecek
Yıldız, Harem’deki diğer bölümlerde de çalışmaların sürdüğünü belirtti:
“Şu an bulunduğumuz Karaağalar Koğuşu’nun hemen karşısında olan Cüceler Koğuşu‘nun da restorasyon çalışmaları ilerlemiş durumda, yakın zamanda o da ziyaretçiyle buluşacak. Haremin önemli bölümlerinden bir tanesi de Kadın Efendileri Daireleri‘dir. Bu dairelerdeki restorasyon çalışmalarımız da sürüyor. Bunların da tamamlanmasının ardından haremdeki bütün alanları peyderpey ziyarete kazandırmış olacağız.”