Türkiye-Afrika İlişkilerinde 20 Yıllık Stratejik Yükseliş
Türkiye, son yirmi yıllık süreçte Afrika kıtası ile olan ilişkilerini kapsamlı bir stratejiyle yeniden şekillendirerek tarihi bir dönüşüme imza attı. Dışişleri kaynaklarından alınan bilgilere göre, bu dönemde diplomatik alanda atılan adımlar, işbirliğinin temelini oluşturdu. 2002 yılında Afrika’da sadece 12 olan Türkiye büyükelçiliği sayısı, 2024 itibarıyla 44’e yükseldi. Benzer şekilde, Afrika ülkelerinin Ankara’daki büyükelçiliklerinin sayısı da 10’dan 38’e çıkarak karşılıklı diplomatik varlığı güçlendirdi.
Bu diplomatik atılım; siyaset, kültür, savunma sanayii ve ekonomi gibi geniş bir yelpazede somut işbirliklerinin önünü açtı. Özellikle ekonomik ve ticari alanda kaydedilen ilerlemeler, Türkiye’nin Afrika açılımı stratejisinin başarısını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Ekonomik Ortaklıkta Çarpıcı Rakamlar
Diplomatik temsilciliklerin artması, ekonomik ilişkilere doğrudan yansıdı ve ticaret hacminde rekor bir büyüme sağladı. İki taraf arasındaki ekonomik işbirliğinin temel göstergeleri şunlardır:
- Ticaret Hacmi: 2002’de 4,3 milyar dolar seviyesinde olan toplam ticaret hacmi, 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 9 kat artarak 36,6 milyar dolara ulaştı.
- Doğrudan Yatırımlar: Türkiye’nin kıtadaki yatırımları da büyük bir ivme kazandı. 2003’te 67 milyon dolar olan yatırımlar, 2024’te 10 milyar dolar seviyesine yükseldi.
Türk Müteahhitlerden 97 Milyar Dolarlık Proje Hamlesi
Genişleyen diplomatik ağ, Türk müteahhitlik sektörü için de yeni ufuklar açtı. Büyükelçiliklerin aktif desteğiyle Türk firmaları, 2024 sonu itibarıyla Afrika genelinde toplam değeri 97 milyar doları aşan 2 bin 31 proje üstlendi. Bu başarı, Türk inşaat sektörünün küresel rekabetteki gücünü bir kez daha kanıtladı. Ayrıca, Türkiye’nin resmi ihracat finansman kuruluşu olan Türk Eximbank, Aralık 2023’te Afrika Finans Kuruluşu’nun (AFC) ilk Afrika dışı sermayedarı olarak kıtadaki Türk projelerine finansman desteği sağlamak adına önemli bir adım attı.
Ulaşım, Eğitim ve Kültürel Bağlar Güçleniyor
THY: Kıtayı Dünyaya Bağlayan Köprü
Türk Hava Yolları (THY), Afrika’da 41 ülkede 62 farklı destinasyona düzenlediği seferlerle kıtayı küresel ulaşım ağına entegre eden kilit bir aktör haline geldi. Genişleyen uçuş ağı, iş insanları, turistler ve öğrenciler için seyahati kolaylaştırarak ekonomik ve kültürel etkileşimi derinleştirdi.
Eğitim ve Kültür Alanında Derinleşen İşbirliği
Eğitim alanındaki ortaklıklar da dikkat çekici bir şekilde arttı. Türkiye Bursları’ndan faydalanan Afrikalı öğrenci sayısı altı kat artarak 2024 sonunda 62 bine ulaştı. Bu öğrenciler, iki taraf arasındaki beşeri ve kültürel köprülerin en önemli mimarları arasında yer alıyor. Son beş yılda gerçekleştirilen 500’den fazla karşılıklı üst düzey ziyaret ve Cumhurbaşkanı’nın 31 Afrika ülkesine yaptığı 53 ziyaret, siyasi ilişkilere verilen önemi göstermektedir. TİKA, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Maarif Vakfı gibi kurumlar, kıtadaki faaliyetlerini artırarak insani yardım, kültürel tanıtım ve eğitim alanlarında önemli projeler yürütmektedir. Özellikle Somali, Sudan ve Nijer gibi ülkelerde kurulan hastaneler, sağlık alanındaki işbirliğinin somut örnekleridir. Bu çok yönlü yaklaşım, Türkiye’yi Afrika’da güvenilir ve stratejik bir ortak konumuna taşımaktadır.