Türkiye’nin AR-GE Harcamaları Raporu Yayımlandı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Merkezi Yönetim Bütçesinden Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar-2025” bültenini kamuoyu ile paylaştı. Rapora göre, Türkiye’nin araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ayırdığı kaynaklarda önemli bir artış yaşandı.
2024 Yılı Harcamaları ve GSYİH İçindeki Payı
Buna göre, merkezi yönetim bütçesinden AR-GE için 2024’te toplam 178 milyar 580 milyon lira harcama gerçekleştirildi. Geçen yıl yapılan AR-GE harcamalarının merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı yüzde 1,51 olarak kaydedildi. Bu harcamaların, 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki oranı ise yüzde 0,41 olarak hesaplandı.
2025 Yılı AR-GE Bütçe Hedefi
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan tahmini sonuçlara göre, bu yıl merkezi yönetim bütçesinden AR-GE’ye 236 milyar 262 milyon lira kaynak tahsis edildi.
Fonlamada Aslan Payı Üniversitelerin
AR-GE için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyoekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında, 2024 yılında en fazla harcamanın yüzde 68,3 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldığı görüldü. Diğer önemli alanlar ise şöyle sıralandı:
- Endüstriyel üretim ve teknoloji: %9,3
- Genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen): %5,2
- Tarım: %4,3
- Savunma: %4,0
2025 yılı için yapılan tahmine göre de en çok ödeneğin yüzde 69,5 ile yine genel bilgi gelişimi amacıyla üniversitelere ayrılması öngörüldü. Bu alanı yüzde 7,9 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 5,4 ile diğer kaynaklardan finanse edilen genel bilgi gelişimi, yüzde 4,8 ile tarım ve yüzde 3,6 ile savunma izledi.
Uluslararası AR-GE Programlarına Ayrılan Pay
Merkezi yönetim bütçesinden uluslararası AR-GE programlarına 2024 yılında 1,03 milyar lira ayrıldı. Bu kapsamda 461 milyon lira uluslararası AR-GE faaliyeti yürüten kuruluşlara, 367 milyon lira ikili veya çok taraflı kamu AR-GE programlarına ve 202 milyon lira Avrupa çapında yürütülen programlara aktarıldı.
Bütçe başlangıç ödeneğine göre, uluslararası AR-GE programlarına 2025 yılında ise 1,17 milyar lira tahsis edildi. Bu bütçede ilk sırayı 500 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası programlar alırken, bunu 475 milyon lira ile uluslararası AR-GE kuruluşu fonları ve 198 milyon lira ile Avrupa çapındaki programlar takip etti.